Το πρώτο αντισυλληπτικό χάπι

 Tο αντισυλληπτικό χάπι υπήρξε μία από τις πιο σημαντικές ιατρικές ανακαλύψεις του 20ου αιώνα, που προκάλεσε μία κοινωνική επανάσταση αλλά και έντονες διαμάχες. Η φαρμακευτική του σύνθεση αποτρέπει την ωορρηξία και αποκλείει την γονιμοποίηση του ωαρίου, καθιστώντας το μία από τις αποτελεσματικότερες μεθόδους αντισύλληψης που γνωρίζουμε σήμερα.

Η ανακάλυψη των ορμονών του φύλου 

Μία σειρά από επιστημονικές ανακαλύψεις και συμπεράσματα για τον τρόπο λειτουργίας του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος οδήγησε βαθμιαία στην παραγωγή του αντισυλληπτικού χαπιού. Μπορούμε να πούμε ότι η αρχή έγινε όταν ο Ολλανδός ανατόμος Regnier de Graaf περιέγραψε για πρώτη φορά τα ωοθυλάκια στα μέσα του 17ου αιώνα. Με την πάροδο του χρόνου, συνήχθη το συμπέρασμα ότι οι ωοθήκες παρήγαγαν μια μεγάλη ποικιλία από άγνωστες βιοχημικές ουσίες που απελευθερώνονταν στο αίμα και λειτουργούσαν ως αγγελιοφόροι. Μετέδιδαν δηλαδή εντολές σε μια σειρά από όργανα για να παράγουν συγκεκριμένα αποτελέσματα. Αυτοί οι αγγελιοφόροι ονομάζονταν "ορμόνες" (δηλαδή αυτοί που "παρακινούν σε δραστηριότητα").

Η προγεστερόνη και τα οιστρογόνα 

Το 1928, οι Βορειοαμερικανοί George Corner και William Allen εντόπισαν μια ορμόνη που ευνοούσε την εμφύτευση του ωαρίου και την επακόλουθη εγκυμοσύνη, στην οποία έδωσαν το όνομα "προγεστερόνη" (λατινικό "gestare": εγκυμονώ). Το επόμενο έτος, ο Edward Doisy, επίσης Αμερικανός, εντόπισε την ορμόνη την οποία ονόμασε "οιστρογόνο" ("οίστρος": τρελή επιθυμία και "γεννείν"). Τέλος, η επιστημονική απόδειξη ότι η ωορρηξία λαμβάνει χώρα 14 ημέρες πριν από την επόμενη έμμηνο ρύση πραγματοποιήθηκε, σχεδόν ταυτόχρονα και ανεξάρτητα, από τον Αυστριακό Hermann Knaus, το 1929, και τον Ιάπωνα Kyusaku Ogino, το 1930.  

Οι δύο γυναίκες πίσω από την ανακάλυψη του χαπιού

Μετά την ανακάλυψη των ορμονών που ρύθμιζαν τον εμμηνορροϊκό κύκλο, ο δρόμος είχε ανοίξει για την ανάπτυξη της ορμονικής αντισύλληψης. Δύο Αμερικανίδες που ήταν ενεργές σε διάφορα φεμινιστικά κινήματα για τα πολιτικά δικαιώματα: η Margaret H. Sanger, μια πρωτοπόρος νοσοκόμα στο αμερικανικό κίνημα ελέγχου της γονιμότητας και η φιλάνθρωπος Katherine D. McCormick ήταν αυτές που έδωσαν το έναυσμα για την δημιουργία του χαπιού. Έχοντας επίγνωση των κοινωνικών και πληθυσμιακών προβλημάτων που δημιουργούνται από την έλλειψη προγραμματισμού και ενημέρωσης σε αυτόν τον τομέα, ονειρευόντουσαν να αναπτύξουν ένα από του στόματος αντισυλληπτικό που θα ήταν τόσο προσιτό «όπως μια ασπιρίνη». Το 1951 λοιπόν επικοινώνησαν με τον διάσημο ενδοκρινολόγο Gregory G. Pincus, από τους κορυφαίους της εποχής στην αναπαραγωγική βιολογία, ο οποίος ξεκίνησε την έρευνα που θα οδηγούσε στη δημιουργία του πρώτου αντισυλληπτικού χαπιού. Ο Pincus, ο οποίος είχε χρησιμοποιήσει προγεστερόνη σε πειράματά του σε κουνέλι, άρχισε να συνεργάζεται με τον John Rock, έναν γυναικολόγο με εμπειρία στη θεραπεία γυναικών με διαταραχές γονιμότητας. Και οι δύο διεξήγαγαν μια μελέτη με νορεθινοδρέλη σε 50 εθελόντριες, καμία από τις οποίες δεν είχε ωορρηξία. Το νέο φάρμακο ανέστειλε την ωορρηξία. 

Το πρώτο αντισυλληπτικό φάρμακο σε Αμερική και Ευρώπη 

Θα περνούσαν αρκετά χρόνια μέχρι να κυκλοφορήσει το σκεύασμα ως αντισυλληπτικό, αφού η ιδέα ότι μια υγιής γυναίκα θα έπαιρνε καθημερινά ένα φάρμακο αυτής της ορμονικής φύσης για να αποτρέψει τη σύλληψη φαινόταν τότε παράλογη. Τελικά τον Μάιο του 1960, ο FDA της Βόρειας Αμερικής ενέκρινε επίσημα αυτό το φάρμακο από τη φαρμακευτική εταιρεία G.D. Searle & Co., βασισμένο σε 10 mg νορεθυνοδρέλης και 0,15 mg μεστρανόλης, με την εμπορική ονομασία Enovid. Στην Ευρώπη, το πρώτο αντισυλληπτικό χάπι, το Anovlar (νορεθιστερόνη 4 mg και αιθινυλοιστραδιόλη 0,05 mg), εγκρίθηκε το 1961 και κυκλοφόρησε στην αγορά από την Schering AG, αρχικά στη Γερμανία. 

Η πολιτική και κοινωνική σημασία του χαπιού 

Από τη μέρα κιόλας που κυκλοφόρησε το αντισυλληπτικό χάπι για πρώτη φορά, στις 18 Αυγούστου 1960 στις Ηνωμένες Πολιτείες, ξεκίνησε μια σιωπηλή επανάσταση. Για πρώτη φορά, οι γυναίκες είχαν εργαλεία για να σχεδιάσουν το μέλλον τους και να αποφασίσουν πότε και αν ήθελαν να κάνουν παιδιά. Αυτό σηματοδότησε μια σεξουαλική απελευθέρωση μεγάλης κοινωνικής σημασίας, η οποία επέτρεπε τη μαζική ένταξή στην αγορά εργασίας και αναμφίβολα βελτιώσεις στην ποιότητα ζωής των γυναικών. Ωστόσο, λόγω των ηθικών ζητημάτων που προέκυψαν, η κλινική εισαγωγή του χαπιού δέχθηκε πυρά από θρησκευτικές οργανώσεις και εκστρατείες συκοφαντικής δυσφήμισης, που υπερτόνιζαν τις ολέθριες επιπτώσεις που θα είχε το χάπι στην υγεία της γυναίκας, όπως την φημολογούμενη αύξηση κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων και καρκίνου του μαστού. 

Τα αντισυλληπτικά χάπια στην Ελλάδα

Παρά το γεγονός ότι πολλές από τις συνδέσεις του χαπιού με παρενέργειες και παθήσεις όπως καρκίνο του μαστού, στειρότητα κ.ά έχουν διαψευστεί και τα αντισυλληπτικά νέας γενιάς έχουν μηδαμινές παρενέργειες, μόνο το 3% των γυναικών της χώρας μας φαίνεται να το επιλέγει ως μέθοδο αντισύλληψης, ένα αρκετά μικρό ποσοστό σε σχέση με άλλες χώρες του δυτικού κόσμου.

 Ωστόσο, η ορμονική αντισύλληψη συνεχίζει να εξελίσσεται για να προσφέρει λύσεις σε αυτόν τον τομέα πάντα βέβαια με την κατάλληλη ιατρική συμβουλευτική. Ήδη κυκλοφορούν και διαφορετικά σκευάσματα, όπως το χάπι επείγουσας αντισύλληψης, ενώ μελετάται και η κατασκευή ενός αντρικού αντισυλληπτικού χαπιού, που υπόσχεται να φέρει ίσως μία νέα κοινωνική επανάσταση. 

Διαβάστε περισσότερα: