Τι σχέση έχει ο Ιούλιος Καίσαρας με την καισαρική τομή και πότε έγινε η πρώτη καισαρική επέμβαση στην ιστορία;

31/08/2022

  Η καισαρική τομή αποτελεί μέρος της ανθρώπινης κουλτούρας από την αρχαιότητα. Αναφορές στην καισαρική τομή εμφανίζονται στην αρχαία ινδουιστική, αιγυπτιακή, ελληνική και ρωμαϊκή λαογραφία, ενώ υπάρχουν κάποια αρχαία κινέζικα χαρακτικά που απεικονίζουν τη διαδικασία σε φαινομενικά ζωντανές γυναίκες.  

Ο Ιούλιος Καίσαρας και η ονομασία της καισαρικής

Μία μαρτυρία του Πλινίου του Πρεσβύτερου, αρχαίου ιστορικου, αναγράφει ότι η μητέρα του Ιούλιου Καίσαρα, Αυρηλία, έφερε στον κόσμο τον αυτοκράτορα με καισαρική επέμβαση. Έτσι ο θρύλος λέει ότι η καισαρική τομή οφείλει το όνομά της στον Ιούλιο Καίσαρα. Αυτός ο θρύλος είναι πολύ γνωστός σε ολόκληρο τον κόσμο ώστε στα γερμανικά η επέμβαση ονομάστηκε "Kaiserschnitt", που κυριολεκτικά σημαίνει "η τομή του αυτοκράτορα". Ωστόσο το γεγονός ότι η Αυρηλία έζησε πολλά χρόνια μετά τη γέννηση του γιου της και απέκτησε ακόμη δύο κόρες σε συνδυασμό με την ιστορική γνώση ότι τότε οι καισαρικές πραγματοποιούνταν μόνο σε έγκυες που επρόκειτο να πεθάνουν, δείχνει πως μάλλον δεν έγινε έτσι. Κατά πάσα πιθανότητα η καισαρική ονομάστηκε έτσι από τον "Νόμο των Καισάρων"(Lex Caesarea) του Ρωμαϊκού Δικαίου, ο οποίος επέβαλλε την αποκοπή ενός παιδιού από τη μήτρα όταν η μητέρα είχε πεθάνει κατά τη διάρκεια του τοκετού, με σκοπό είτε να ταφούν ξεχωριστά είτε, σε σπάνιες περιπτώσεις, να σωθεί το βρέφος. Επιπλέον, ο όρος θα μπορούσε να προέρχεται από το λατινικό ρήμα caedere, που σημαίνει "κόβω, κάνω σχισμή".  

Η πρώτη καισαρική επέμβαση στην ιστορία 

Η πρώτη περίπτωση που γίνεται αποδεκτή χωρίς αντίρρηση εκτελέστηκε το 1610 στη Γερμανία. από τους χειρουργούς Seest και Trautmann σε μια γυναίκα που είχε τραυματιστεί από βέλος. Το μωρό επέζησε αλλά η μητέρα πέθανε μετά από 25 ημέρες λόγω σήψης. Αυτό οδήγησε στην καταδίκη της επέμβασης από τους χειρουργούς της εποχής. Αν και υπάρχουν καταγεγραμμένες και άλλες επεμβάσεις κατά τον 17ο και 18ο αιώνα, το ποσοστό θνησιμότητας παρέμενε πολύ υψηλό. Τα κυριότερα προβλήματα που προέκυπταν ήταν οι πόνοι και οι λοιμώξεις. Ενδεικτικά στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα το ποσοστό θνησιμότητας από την επέμβαση στην Μεγάλη Βρετανία και την Ιρλανδία ήταν 85%.! 

Απεικόνιση της καισαρικής επέμβασης στην Ουγκάντα 1879
Απεικόνιση της καισαρικής επέμβασης στην Ουγκάντα 1879

Καισαρικές επεμβάσεις στην Αφρική 

 Παρόλο που στον δυτικό κόσμο μέχρι και τον 19ο αιώνα η καισαρική επέμβαση ήταν μία υψηλού κινδύνου χειρουργική πρακτική, υπάρχουν καταγραφές που δείχνουν ότι στην Αφρική υπήρχε μία αρκετά οργανωμένη και πετυχημένη τεχνική. Το 1879 ο R.W. Felkin, ένας Βρετανός που ταξίδεψε στην Ουγκάντα, έγινε μάρτυρας μίας καισαρικής τομής. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του, ο θεραπευτής χρησιμοποίησε κρασί μπανάνας για να ημι-αναισθητοποιηθεί η γυναίκα και να καθαρίσει τα χέρια του και την κοιλιά της πριν από την επέμβαση. Πραγματοποίησε μια τομή στη μέση και εφάρμοσε καυτηρίαση για να ελαχιστοποιήσει την αιμορραγία. Έκανε μασάζ στη μήτρα για να συσπαστεί και έπειτα ένωσε το κοιλιακό τραύμα με σιδερένιες βελόνες και τοποθέτησε μία πάστα παρασκευασμένη από ρίζες. Η μητέρα ανάρρωσε καλά και ο Felkin κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτή η τεχνική ήταν καλά ανεπτυγμένη και σαφώς είχε χρησιμοποιηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Παρόμοιες αναφορές προέρχονται από τη Ρουάντα, όπου χρησιμοποιήθηκαν επίσης βοτανικά σκευάσματα για την αναισθησία του ασθενούς και την προώθηση της επούλωσης των πληγών.

Πώς η καισαρική τομή έγινε η σημερινή ασφαλής επέμβαση; 

Το 1882, ο Max Sänger σε μία μελέτη του περιέγραψε τη χρήση της συρραφής της μήτρας και πρότεινε την επέμβαση που είναι γνωστή στην εποχή μας ως "Κλασσική καισαρική τομή". Αργότερα, το 1912, ο Krönig πρότεινε τη χειρουργική αφαίρεση του εμβρύου μέσω τομής στο κατώτερο τμήμα της μήτρας, χωρίς είσοδο στην περιτοναϊκή κοιλότητα ("Εξωπεριτοναϊκή καισαρική τομή"). Οι νέες τεχνικές και οι παραλλαγές τους που μελετήθηκαν σε συνδυασμό με την πρόοδο των αντιβιοτικών, της μετάγγισης αίματος, της αναισθησίας και της ασηψίας διασφάλισαν σταδιακά τη βεβαιότητα επιβίωσης τόσο του εμβρύου όσο και της μητέρας και καθιέρωσαν την καισαρική ως τη σημερινή επέμβαση ρουτίνας. 

Διαβάστε περισσότερα:

Η Ολλανδία είναι μια μικρή χώρα, μικρότερη από την Ελλάδα, που βρίσκεται στη βορειοδυτική Ευρώπη. Για πολλούς αιώνες, ήταν μια φτωχή και σε μεγάλο βαθμό αγροτική περιοχή, γνωστή για τα επίπεδα τοπία της και την αφθονία των αγελάδων. Όμως, τον 16ο και τον 17ο αιώνα, η Ολλανδία υπέστη μια δραματική μεταμόρφωση και έγινε μια από τις πιο ισχυρές ...

Από την Αθηνά Παρθένο στο θαύμα της σύλληψης του Ιησού και στα αιματοβαμμένα σεντόνια που κοσμούσαν -όχι και τόσο παλιά- τα μπαλκόνια την πρώτη μέρα του γάμου, το θέμα της σεξουαλικής αγνότητας κυριαρχούσε στις αντιλήψεις και στα ήθη των ανθρώπινων κοινωνιών οδηγώντας σε αντιεπιστημονικές ιατρικές μεθόδους και ακρότητες. Φυσικά όταν μιλάμε για...

Το σημερινό θέμα δεν είναι πολύ γνωστό στο ευρύτερο κοινό κι αυτό γιατί έχει να κάνει με μία ιστορική περίοδο κι έναν λαό που για δεκαετίες κανείς δεν ήθελε να ασχοληθεί έστω με τα όσα αν μη τι άλλο ενδιαφέροντα διαδραματίστηκαν εκεί. Μιλάμε φυσικά για την Γερμανία του Γ' Ράιχ και παρότι δεν συνηθίζεται, σήμερα δεν θα μιλήσουμε για όπλα,...

Είτε σε έχει απασχολήσει η ασφάλεια των διαδικτυακών σου συναλλαγών είτε έχεις διαβάσει για μία από τις ιστορίες έξυπνου πλουτισμού με την επένδυση ελάχιστων χρημάτων σε κρυπτονομίσματα, σίγουρα έχεις ακούσει για αυτό το νέο τύπο νομίσματος που δεν βασίζεται σε καμία τράπεζα και δεν φυλάσσεται στα κλασικά πορτοφόλια. Τι είναι όμως τα...

Στο σημερινό άρθρο θα μιλήσουμε για έναν ακόμη άγνωστο στην χώρα μας Έλληνα, ο οποίος μέσα από μια κινηματογραφική ζωή κατάφερε να ανέλθει στα υψηλότερα αξιώματα μιας πολύ μακρινής χώρας και να καταξιωθεί ως ευεργέτης, μεταρρυθμιστής, πολιτικός και άνθρωπος των γραμμάτων. Σήμερα θα μιλήσουμε για τον σπουδαίο Βαρθολομαίο Μίτρε- Μαρτίνεζ!