Πώς ήταν η αρχαία Αθήνα μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου;

24/06/2022

Στα χρόνια της κλασικής αρχαιότητας, η Αθήνα μονοπωλούσε το ενδιαφέρον. Η σταδιακή της παρακμή όμως εκτός από την αποδυνάμωσή της πολιτικά και στρατιωτικά, έκανε και τους ιστοριογράφους του μέλλοντος να σταματήσουν  να ασχολούνται μαζί της όσο άλλωτε. Είναι δεδομένο όμως ότι η πορεία των Αθηναίων στον χρόνο είναι διαχρονική. Τι συνέβαινε λοιπόν στην κοιτίδα του πολιτιμού στα έτη μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου;

Απεικόνιση της αρχαίας Αθήνας
Απεικόνιση της αρχαίας Αθήνας

Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου το 323π.Χ, οι κορυφαίοι στρατηγοι του μοιράστηκαν την αυτοκρατορία του και σχεδόν αμέσως οι πόλεμοι μεταξύ τους για τον έλεγχο όλο και μεγαλύτερων περιοχών ήταν γεγονός. Μια από αυτές τις περιοχές ήταν και η νότια Ελλάδα και φυσικά η Αθήνα! Οι δύο διεκδικητές της Αθήνας ήταν ο βασιλιάς της Μακεδονίας Κάσσανδρος και ο Αντίγονος ο Α' που εξουσίαζε τμήμα της Μικράς Ασίας. Το 317π.Χ ο Κάσσανδρος τελικά επικράτησε και πήρε στον έλεγχο του το μεγαλύτερο μέρος της Νότιας Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης και της Αθήνας. Οι Αθηναίοι διάλεξαν τον φιλόσοφο Δημήτριο τον Φαληρέα να διαπραγματευτεί με τον Κάσσανδρο, σχετικά με το καθεστώς που θα επικρατούσε στην πόλη, επειδή λόγω της ρητορικής του δεινότητητας είχε αποκτήσει πολύ μεγάλη φήμη. Ο Κάσσανδρος διόρισε τον Δημήτριο επιστάτη των Αθηναίων και κυβέρνησε ως τύραννος, χωρίς δηλαδή τις δημοκρατικές διαδικασίες, για δέκα ολόκληρα χρόνια από το 317 έως το 307 π.Χ. Στο διάστημα αυτό υπηρέτησε επάξια, αυξάνοντας τα έσοδα της Αθήνας και αλλάζοντάς τη μορφή της με τις καλαίσθητες διακοσμήσεις του.

Προτομή Δημητρίου του Φαληρέως
Προτομή Δημητρίου του Φαληρέως

Το 307 π.Χ όμως ο Δημήτριος ο Πολιορκητής που ήταν γιος του Αντίγονου, έλαβε από τον πατέρα του ισχυρότατο στόλο, στρατεύματα και μερικές καινοτόμες πολιορκητικές μηχανές, και αποπλέοντας από την έφεσο έφτασε στην Αθήνα με σκοπό να την καταλάβει. Η πολιορκία δεν διήρκησε πολύ, σε 3 μέρες ο Πειραιάς είχε καταληφεί, τα τείχη είχαν σχεδόν καταστραφεί και οι αμυνόμενοι Αθηναίοι ήταν έτοιμοι να παραδοθούν. Ο Δημήτριος ο Φαληρέας είχε ήδη διασφαλίσει μέσω συμφωνίας τη διαφυγή του πρώτα στη Θήβα και ύστερα στην αυλή του Πτολεμαίου στην Αίγυπτο. Νέος ηγέμόνας της Αθήνας ήταν πια ο Δημήτριος ο Πολιορκητής!

Η πρώτη του κίνηση μετά την κατάληψη της εξουσίας ήταν να αποκαταστήσει το πατροπαράδοτο δημοκρατικό πολίτευμα στην πόλη. Οι Αθηναίοι ενθουσιάστηκαν και εξέφρασαν την ευγνωμοσύνη τους με εξωφρενικές τιμές: ψήφισαν την ανέγερση χρυσών αγαλμάτων του Δημητρίου και του Πατέρα του στο πλευρό εκείνων που απεικόνιζαν τους τυραννοκτόνους Αρμόδιο και Αριστογείτονα, έδωσαν και στους δύο χρυσά στέμματα κόστους διακοσίων ταλάντων, ψήφισαν την ανέγερση βωμού προς τιμήν τους, και ονομάστηκε προς τιμήν των «Σωτήρων», θέσπισαν την ετήσια διεξαγωγή αγώνων προς τιμήν τους με τελετές και θυσίες καθώς και αποφάσισαν την ύφανση των πορτραίτων τους στον πέπλο του αγάλματος της θεάς Αθηνάς. Ο Δημήτριος για να τους το ανταποδώσει τους παραχώρησε μεγάλη ποσότητα σίταριου και ξυλείας για την κατασκευή εκατό πλοίων, καθώς επίσης και τη νήσο Ίμβρο.

Νόμισμα στο οποίο απεικονίζεται ο Δημήτριος ο Πολιορκητής
Νόμισμα στο οποίο απεικονίζεται ο Δημήτριος ο Πολιορκητής

Όλα αυτά συνέβησαν όμως στην αρχή. Γιατί στην πορεία, οι Αθηναίοι στράφηκαν ενάντια στον πολιορκιτή. Οι σπατάλες του, η αλαζονική του συμπεριφορά και οι ακολασίες στις οποίες επιδιδόταν εξόργισαν τους Αθηναίους. Λέγεται πως ο Δημήτριος ζητούσε από τους πολίτες την συγκέντρωση μεγάλων ποσών για να τα δίνει στην συνέχεια στις πόρνες με τις οποίες συναναστρεφόταν αλλά η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν ο ίδιος εγκατέστησε τις πόρνες μέσα στον ίδιο τον Παρθενώνα. Χαρακτηριστικά ο Πλούταρχος αναφέρει πως συνευρισκόταν ελεύθερα με πολλές εταίρες, αλλά και με πολλές γυναίκες ελεύθερης καταγωγής, και πως ως προς το θέμα αυτό κατείχε τη χειρότερη φήμη ανάμεσα στους συγχρόνους του βασιλείς.

Μετά την ήττα του Δημητρίου και του πατέρα του στην μάχη της Ιψού το 301 π.Χ, οι Αθηναίοι δεν τον δέχτηκαν πίσω στην πόλη. Εκείνη την εποχή στην Αθήνα ο πολύ δημοφιλής δημαγωγός Λαχάρης υποκίνησε αναταραχές, με σκοπό την ανατροπή του πολιτεύματος ώστε να γίνει εκείνος τύραννος με την υποστήριξη του Κασσάνδρου. Σύντομα κατάφερε να εκδιώξει τους πολιτικούς του αντιπάλους και έγινε ο απόλυτος κυρίαρχος της πόλης. Σύμφωνα με τον Παυσανία, ο Λαχάρης διακρινόταν για την απανθρωπιά και την έλλειψη σεβασμού του προς τους θεούς, καθώς γύμνωσε τους ναούς και τα ιερά, ανάμεσα στα οποία και τον Παρθενώνα, από τον χρυσό. Μέχρι και τον χρυσό από το Χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς δεν δίστασε να πάρει, μια φόβερά ανήθικη κίνηση που οι Αθηναίοι απέφυγαν να κάνουν ακόμη και κατά την διάρκεια του πελοποννησιακού πολέμου, όταν κινδύνευε η ίδια η υπόσταση της Αθήνας. Επίσης, Κατά την αρχή της εξουσίας του πέρασε ψήφισμα βάσει του οποίου θα τιμωρούνταν με θάνατο αυτός που τολμούσε να αναφέρει δημόσια το όνομα του Δημητρίου.

Πίνακας αρχαίων γυναικών
Πίνακας αρχαίων γυναικών

Η τυρανία του όμως δεν διήρκησε πολύ. Ο Δημήτριος σύντομα στράφηκε εναντίον του για την ανακατάλυψη της Αθήνας. Επιβάλοντας αποκλεισμό, φρόντισε για την αποκοπή του ανεφοδιασμού της πόλης με τρόφιμα από οποιαδήποτε πηγή. Οι Αθηναίοι βίωσαν την πείνα σε ακραίο βαθμό και ο Λαχάρης δεν είχε άλλη επιλογή. Το έσκασε κρυφά, μεταμφιεσμένος μάλιστα προς την Βοιωτία αφήνοντας την πόλη ξανά στα χέρια του πολιορκητή. Εκείνος συγκέντρωσε το λαό, ο οποίος περίμενε σκληρή τιμωρία αλλά ο Δημήτριος αρκέστηκε απλώς να τους επιπλήξει ελαφρά. Τους προσέφερε τρόφιμα και εγκατέστησε τους άρχοντες που ήθελε ο δήμος. Κάπως έτσι οι Αθηναίοι παρέδωσαν τελικά τον έλεγχο του Πειραιά και της Μουνιχίας στα στρατεύματα του Πολιορκητή, ενώ ο ίδιος τοποθέτησε εκεί φρουρά, η οποία θα διαφύλασσε την τάξη στο μέλλον.

Με τον τρόπο αυτό οι αναταραχές ξεπεράστηκαν, οι Αθηναίοι βγήκαν από το αδιέξοδο στο οποίο είχαν υποβάλλει τους εαυτούς τους και η δημοκρατία επανήλθε για δεύτερη φορά στην Αθήνα, ξανά από τον Δημήτριο τον Πολιορκιτή!


Διαβάστε ακόμα:

Το UAV Αρχύτας, αποτέλεσμα σύμπραξης της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) με τα πανεπιστήμια Θεσσαλίας, Αριστοτελείου και Δημοκρίτειου Θράκης, αποτελεί το πρώτο ελληνικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος κατηγορίας tactical UAV με δυνατότητα κάθετης απογείωσης και προσγείωσης (VTOL). Διαθέτει υβριδικό σύστημα πρόωσης με οκτώ ηλεκτροκινητήρες για την...

Η συζήτηση γύρω από τη γενετική καταγωγή των σύγχρονων Ελλήνων παραμένει ένα θέμα που συνδυάζει επιστήμη, ιστορία και εθνική ταυτότητα. Πόσο κοντά βρίσκονται, άραγε, οι σημερινοί Έλληνες στους αρχαίους προγόνους τους;

Η απαγόρευση εισαγωγών αφορά τόσο το φυσικό αέριο που φτάνει μέσω αγωγών όσο και το υγροποιημένο φυσικό αέριο (ΥΦΑ) από τη Ρωσία. Καθορίστηκαν συγκεκριμένα χρονικά όρια για την κατάργηση διαφόρων συμβολαίων:

Η Τουρκία βρίσκεται πολύ κοντά στην επίτευξη συμφωνίας για την απόκτηση μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter Typhoon, σε μία εξέλιξη που σηματοδοτεί σημαντική μεταστροφή στη στρατιωτική της πολιτική και τις σχέσεις της με τη Γερμανία και τις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες-παραγωγούς της κοινοπραξίας Eurofighter.