Πώς σχετίζεται ο βομβαρδισμός του Παρθενώνα από τον Μοροζίνι το 1687 με τον Θρυλέων, το λιοντάρι του Ολυμπιακού;

 Κατά τον 17ο αιώνα, η Ελλάδα δεν αποτελούσε παρά ένα μικρό κι ασήμαντο τμήμα της μεγάλης δύναμης της εποχής, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μια άλλη μεγάλη δύναμη της εποχής, η ισχυρή Δημοκρατία της Βενετίας, ανταγωνιζόταν με την Οθωμανική Αυτοκρατορία για τον έλεγχο των εμπορικών οδών της Ανατολικής Μεσογείου. Τον Αύγουστο του 1687 τα στρατεύματα του Φραγκίσκο Μοροζίνι, δόγη της Βενετίας, τα οποία απαρτίζονταν από μισθοφόρους Γερμανούς και Σουηδούς, κατέλαβαν την Κόρινθο και τον Σεπτέμβριο την Αίγινα. Επόμενος στόχος ήταν φυσικά η Αττική.

Πώς βομβάρδισαν τον Παρθενώνα τα στρατεύματα του Μοροζίνι;

Τη νύχτα της 21ης Σεπτεμβρίου ο κόμης Καίνιξμαρκ, υπαρχηγός των βενετικών στρατευμάτων, αποβίβασε στον Πειραιά δέκα χιλιάδες άνδρες. Οι Οθωμανοί αιφνιδιάστηκαν και οχυρώθηκαν στην Ακρόπολη, αποθηκεύοντας μάλιστα μεγάλο όγκο πυρομαχικών στον Παρθενώνα. Η μοιραία βόμβα που μετέτρεψε σε ερείπιο τον Παρθενώνα το 1687, ρίχτηκε από κανόνι που ήταν τοποθετημένο κοντά στην Αγία Αικατερίνη στην Πλάκα. Στόχος του Μοροζίνι ήταν οι Οθωμανοί και τα πυρομαχικά τους, τα οποία ήξερε ότι είχαν αποθηκεύσει στην Ακρόπολη. Οι Τούρκοι πίστευαν ότι ο Ιταλός θα σεβόταν το αρχαίο μνημείο και δεν θα χτυπούσε. Έκαναν λάθος.  

 Μια "τυχαία βολή", όπως την αποκάλεσε ο ίδιος αργότερα προς την κυβέρνηση της Βενετίας, είχε ως αποτέλεσμα να ανατιναχτεί η τουρκική πυριτιδαποθήκη και, δυστυχώς μαζί της, ένα τμήμα του Παρθενώνα. Αυτόπτης μάρτυρας στην καταστροφή ήταν ο Σουηδός ναύαρχος Ότο Βίλχελμ Κένιγκσμαρκ, για τον οποίο γράφτηκε ότι: "η εξοχότητά του απογοητεύτηκε όταν είδε την καταστροφή αυτού του όμορφου ναού που έστεκε επί 3.000 χρόνια".

Η εγκατάλειψη της Ακρόπολης και τα τρόπαια του Μοροζίνι

Οι μισθοφόροι του Μοροζίνι κατέλαβαν την Ακρόπολη μετά από την ανατίναξη του Παρθενώνα αλλά αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν ύστερα από μερικούς μήνες. Ο Μοροζίνι, ωστόσο, δε θα εγκατέλειπε την Αττική δίχως τρόπαια. Στρατιώτες του επιχείρησαν να αποκαθηλώσουν, ενδεχομένως μετά από εντολή του, τμήμα της δυτικής πλευράς του ναού, στον οποίον απεικονίζονταν τα άλογα της Αθηνάς. Λόγω κάποιων αδέξιων χειρισμών το τμήμα αποκόπηκε και έπεσε στο έδαφος, όπου και θρυμματίστηκε.  

 Κατόπιν αυτού, ο Μοροζίνι πρόσταξε την αρπαγή του αγάλματος μίας ακέφαλης λέαινας και δύο ακόμη λεόντων αλλά και του περίφημου Λέοντος του Πειραιά, που έστεκε θριαμβευτικά στο λιμάνι τρομάζοντας μέχρι τότε τους εισβολείς. Η επιλογή των λεόντων δεν ήταν τυχαία, καθώς το λιοντάρι ήταν τότε το σύμβολο της Βενετίας. Άλλωστε ο Μοροζίνι μάλλον τους είχε αδυναμία, όπως φαίνεται και από την Κρήνη με τους τέσσερις λέοντες (γνωστή σήμερα ως "Κρήνη του Μοροζίνι" ή "Λιοντάρια") που κατασκεύασε επί των ημερών του στο Ηράκλειο της Κρήτης για την υδροδότηση της πόλης.

Ο Λέων του Πειραιώς, το Porto Leone και ο Θρυλέων

Το λιμάνι του Πειραιά κοσμούσε ένα μαρμάρινο γλυπτό ύψους τριών μέτρων, γνωστό ως "Λέων του Πειραιώς", που αναπαριστούσε τον "Λέοντα της Χαιρώνειας" και αποτελούσε σύμβολο της πόλης. Αν και δε γνωρίζουμε με βεβαιότητα πότε και από ποιον κατασκευάστηκε, κάποιοι ιστορικοί μελετητές αποδίδουν την δημιουργία του στους κλασσικούς χρόνους, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι στήθηκε προς ανάμνηση της Μάχης του Μαραθώνα και άλλοι προς τιμήν της νικηφόρου ναυμαχίας της Σαλαμίνας. Οι επιγραφές που φέρει το άγαλμα ενισχύουν περισσότερο το μυστήριο.

 Χάρη στο άγαλμα αυτό ο Πειραιάς είχε ονομαστεί και "Πόρτο Λεόνε", όπως τον αναφέρει ο Γενοβέζος Πέτρο Βισκόντι σε έναν χάρτη του 1318. Άλλες ονομασίες που του είχαν δοθεί ήταν "Porto Draco" αλλά και "Ασλάν λιμάνι" (λιμάνι του λέοντος) από το 1456 και έπειτα. Μετά την απαγωγή του από τον Μοροζίνι ο "Λέων του Πειραιώς τοποθετήθηκε στον Ναύσταθμο της Βενετίας, όπου βρίσκεται μέχρι και σήμερα. Προς τιμήν του λιονταριού που δέσποζε κάποτε στο λιμάνι του Πειραιά, η ομάδα του Ολυμπιακού απέκτησε το 1992 τον "Θρυλέων" το γνωστό λιοντάρι μασκότ της.

Προσπάθειες επαναπατρισμού του Λέοντος του Πειραιώς

Αξίζει να σημειωθούν οι προσπάθειες επιστροφής του λιονταριού που έχουν γίνει μέχρι σήμερα. Το πρώτο αίτημα έγινε από την κυβέρνηση του Ιωάννη Μεταξά και τον Υπουργό Πρωτευούσης τότε , Κ. Κοτζιά, αλλά ο πόλεμος που ακολούθησε λειτούργησε αποτρεπτικά. Το 1991 συστήθηκε μια Επιτροπή διεκδίκησης επαναπατρισμού του θρυλικού λιονταριού, η οποία, αφού συγκέντρωσε χρήματα, ανέθεσε στο γλύπτη Γεώργιο Μέγκουλα να φιλοτεχνήσει αντίγραφο του λιονταριού το οποίο θα αντικαθιστούσε το αυθεντικό μέχρι την επιστροφή του από τους Ιταλούς. Το αντίγραφο τοποθετήθηκε στο τέρμα της οδού Μαρίας Χατζηκυριάκου. Η μικρή πλατεία στην οποία τοποθετήθηκε φέρει την ονομασία "Πλατεία Λέοντος του Πειραιώς".  Παρ' όλα αυτά, το Πόρτο Λεόνε ακόμη προσμένει την επιστροφή του θρυλικού λέοντα...

Διαβάστε περισσότερα: