Στις πολλές και διαφορετικές κοινωνίες που υπήρξαν στην μακρά ιστορία γνωρίζουμε σε γενικές γραμμές πώς ήταν οργανωμένη η ζωή των κατοίκων στην καθημερινότητά τους. Δεν είχαν όμως όλοι οι άνθρωποι την ίδια αντιμετώπιση μεταξύ τους και πολύ περισσότερο δεν είχαν όλοι τις ίδιες ανάγκες. Σε ένα προηγούμενο άρθρο είχαμε μιλήσει για το πως ήταν η ζωή των ατόμων με αναπηρίες στην ιστορία, οι ομάδες ανθρώπων όμως που χρειάζονταν ειδική μεταχείριση, δεν περιορίζονται σαυτούς. Γιατί είναι γνωστό, πως σε όλες αυτές τις κοινωνίες υπήρχαν και άνθρωποι με λιγότερο εμφανή προβλήματα. Με προβλήματα που πολλές φορές τρόμαζαν τους άλλους, λόγω της πολυπλοκότητας τους και λόγω της άγνοιας και των δυσειδαιμονιών. Αυτά ήταν τα προβλήματα ψυχιατρικής φύσεως και η πορεία μέχρι την τελική αναγνώριση τους ήταν πολύ πιο σκοτεινή από ότι ίσως φαντάζεται κανείς.
Θα ξεκινήσουμε από τις πολύ πρωτόγονες κοινωνίες της λίθινης εποχής. Εκτός από τον αιγυπτιακό πάπυρο Ebers που αναφέρεται σε ιατρικές πρακτικές αυτής της εποχής, σε διάφορες σπηλίες που κατοικούνταν τότε, έχουν βρεθεί ζωγραφιές που απεικονίζουν ανθρώπινες μορφές που παραπέμπουν σε κάποια ψυχιατρικά προβλήματα. Απεικονίζονται δηλαδή σκηνές υστερίας ή κατάθλιψης που είναι πολύ διαφορετικές από τις υπόλοιπες απεικονίσεις ανθρώπων σε άλλες ζωγραφιές. Αυτές είναι και οι πρώτες καταγραφές ψυχιατρικών περιστατικών στην ιστορία. Ένα συμπέρασμα που επιβεβαιώνεται και από ευρήματα κρανίων της εποχής με μια χαρακτηριστική τρύπα στο πάνω μέρος. Αυτή η τρύπα ήταν ένα είδος χειρουργικής επέμβασης που γινόταν ενώ το άτομο βρισκόταν ακόμη στην ζωή. Εκτός όμως από τους ιατρικούς λόγους, οι επεμβάσεις αυτές γινόταν και στα άτομα με ψυχιατρικά προβλήματα ή προβληματα συμπεριφοράς, καθώς με τις πρωτόγονες αντιλήψεις τους , θεωρούσαν πως είχαν καταληφθεί από κάποιο κακό πνεύμα. Στα πλάισια ένος εξορκισμού δηλαδή για να θεραπεύσουν τον άρρωστο, άνοιγαν αυτή την τρύπα στο κεφάλι ώστε το πνεύμα να μπορέσει να φύγει με την καθοδήγηση των σαμάνων, που ήταν εκείνοι που υποτίθεται ότι μπορούσαν να επικοινωνούν μαζί τους.
Οι πρακτικές του εξορκισμού, παρέμειναν ως και αρκετά χρόνια μετά. περίπου στο 1000 π.Χ, σε θρησκευτικά και νομικά κείμενα της Μεσοποταμίας, περιγράφονται αναλυτικότερα ορισμένα σύνδρομα που σήμερα ονομάζονται διαταραχές προσωπικότητας. Η θεραπεία ήταν και πάλι ο εξορκισμός αλλά αυτή την φορά οι άνθρωποι είχαν διαχωρίσει την βαρύτητα του περιστατικού. Σε πιο ήπιες μορφές ασθενών η θεραπεία γινόταν με προσευχή και νηστεία, ενώ στα βαριά περιστατικά η θεραπεία ήταν πιο βίαιη, με βασανηστήρια και στέρηση φαγητού και νερού ώστε το σώμα να καταστεί μη ελκυστικό για τα κακά πνεύματα κι έτσι να υποχρεωθούν να φύγουν.
Η μεγάλη τομή όμως στην σκέψη των ανθρώπων της ιστορίας γυρω από αυτό το θέμα ήταν η σχεδόν ταυτόχρονη πεποίθηση αρχαίων Κινέζων και Ελλήνων πως τα ψυχιατρικά προβλήματα προέρχονται από φυσικά αίτια και όχι από δαιμονικές οντότητες. Αν και οι Κινέζοι καταγράφουν αυτήν την άποψη στα ιατρικά κείμενα του αυτοκράτορα Χουάνγκ Τι, ο Ιπποκράτης μας άφησε μια πολύ πιο λεπτομερή και εντυπωσιακή περιγραφή. Στο κείμενο του "περί φύσιος ανθρώπου", αναφέρει ότι οι ψυχικές διαταραχές οφείλονται σε ανισορροπίες των χυμών στο ανθρώπινο σώμα. Οι 4 χυμοί του σώματος κατά τον ιπποκράτη ήταν το φλέγμα, το αίμα, η μέλαινα χολή και η κίτρινη χολή. Επίσης έδωσε σημασία στην κληρονομικότητα και στην προδιάθεση ως παράγοντες που ευνοούν τα ψυχικά νοσήματα. Ο Ιπποκράτης επίσης, ήταν ο πρώτος που ταξινόμησε αυτές τις διαταραχές, και μάλιστα τους έδωσε και τα ονόματα που χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα. Ονόμασε το σύνολο των διαταραχών ως Φρενίτιδες, και ξεχωριστά την καθεμιά ως μανία, μελαγχολία, άνοια, παράνοια και υστερία, ενώ έκανε και την πρώτη καταγραφή μιας συγκεκριμένης φοβίας, της γνωστής υψοφοβίας. Δεν έμεινε όμως εκεί, καθώς περιέγραψε και τους τρόπους θεραπείας. Πρότεινε πιο ήπιες θεραπείες με σεβασμό προς τον ασθενή, όπως την δίαιτα, την ξεκούραση την γυμναστική και την αλλαγή του περιβάλλοντος του, με πολλούς από τους πάσχοντες να μεταφέρονται στο σπίτι του ίδιου του ιπποκράτη ώστε να επιβλέπει προσωπικά την θεραπεία.
Οι αντιμετώπιση όμως αυτών των ασθενών δεν περιοριζόταν στις πρακτικές μόνο του Ιπποκράτη. Η πολιτεία ολόκληρη ακολούθησε αυτό το σκεπτικό και συνέβαλε στην πιο ανθρωπιστική μεταχείρηση τους, καθώς στα γνωστά ασκληπιεία νοσηλεύονταν, εκτός των άλλων, και άνθρωποι με ψυχικές διαταραχές, μια πράξη που αποτελεί την πρώτη κοινωνική μέριμνα για το θέμα. Με αυτές τις απόψεις συμφωνούσαν και ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης, με τον καθένα να δίνει μια δική του εκδοχή γύρω από τις αιτίες, πάντα όμως με γνόμωνα την αρχαιοελληνική επιστημονική σκέψη.
Κατά την ρωμαική εποχή τώρα, δεν παρατηρήθηκε κάποια παραπάνω πρόοδος, όμως εμπλουτίστηκαν οι αναλυτικές καταγραφές περιστατικών κυρίως από τον Ασκληπιάδη, τον Κικέρωνα και τον Αρεταίο, ενώ ο Γαληνός συγκέντρωσε όλες τις επιστημονικές γνώσεις μέχρι τις μέρες του, δημιουργώντας έτσι την πρώτη μορφή βιβλιογραφίας για το θέμα.
Αργότερα, στα χρόνια του μεσαίωνα, τα πράγματα επέστρεψαν σε πιο σκοτεινές πρακτικές. Η έντονη θρησκευτικότητα επανέφερε την σκέψη πως οι ασθενείς είχαν καταληφθεί από τον σατανά, και επειδή σε πολλές περιπτώσεις θεωρούσαν πως το θύμα είχε συνεργαστεί μαζί του, ακολουθούσαν και σκληρές τιμωρίες, ακόμη και θάνατος. Παρόλαυτα, υπήρχαν κάποιες εξαιρέσεις, όπως φαίνεται σε κάποια ιατρικά εγγραφα, που αποδίδουν λίγες περίπτωσεις ψυχοπάθειας σε τραυματιμούς και όχι σε δαιμονισμό.
Στα τελευταία χρόνια του μεσαίωνα δημιουργήθηκαν τα πρώτα άσυλα για ανθρώπους με σοβαρά ψυχιατρικά σύνδρομα τα οποία διατηρήθηκαν και μετά την αναγέννηση παρά τις προόδους που επέφερε σε άλλους τομείς. Τα άσυλα αυτά ουσιαστικά δεν ήταν χώροι θεραπείας αλλά απομόνωσης των ασθενών, με συνθήκες χειρότερες και από αυτές των φυλακών της εποχής όπου άνθρωποι αλυσοδένονταν και κακομεταχειρίζονταν σε κτήρια μακριά από τις πόλεις για να μην ακούγονται οι κραυγές τους.
Τα πράγματα άρχισαν να βελτιώνονται σταδιακά προς τα τέλη του 18ου αιώνα ύστερα από μεμονομένες προσπάθειες γιατρών να απαγορεύσουν στις κλινικές τους την χρύση αλυσίδων και βιας, να αρχίσουν θεραπείες με βάση τον διάλογο και να επιτρέπουν σε ψυχιατρικούς ασθενείες να κοινωνικοποιούνται εντός των κλινικών με τους υπόλοιπους ασθενείες. Η προσπάθειες τους ήταν επιτυχημένες και σιγά σιγά τα σκοτεινά μπουντρούμια που ζούσαν οι ασθενείς μετατράπηκαν σε ηλιόλουστα δωμάτια.
Με το πέρασμα των ετών, νέες θεωρίες αναπτύχθηκαν από νέους καινοτόμους ψυχολόγους και ψυχιάτρους, ταυτόχρονα με κοινωνικούς αγώνες για τα δικαιώματα τέτοιων ασθενών και σιγά σιγά η καθημερινότητα και η αντιμετώπιση τέτοιων ανθρώπων από την κοινωνία βελτιώθηκε. Σήμερα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά και σχεδόν σε όλον τον κόσμο, με κάποιες εξεραίσεις σε κάποια περίεργα καθεστώτα, οι άνθρωποι με ψυχολογικά προβλήματα μπορούν να απολαύσουν μια σχετικά καλή ποιότητα ζωής και περίθαλψη, χωρίς όμως ο μακρύς δρόμος για ακόμη περισσότερη βελτίωση να έχει φτάσει κοντά στο τέλος του.
Το UAV Αρχύτας, αποτέλεσμα σύμπραξης της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) με τα πανεπιστήμια Θεσσαλίας, Αριστοτελείου και Δημοκρίτειου Θράκης, αποτελεί το πρώτο ελληνικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος κατηγορίας tactical UAV με δυνατότητα κάθετης απογείωσης και προσγείωσης (VTOL). Διαθέτει υβριδικό σύστημα πρόωσης με οκτώ ηλεκτροκινητήρες για την...
Η συζήτηση γύρω από τη γενετική καταγωγή των σύγχρονων Ελλήνων παραμένει ένα θέμα που συνδυάζει επιστήμη, ιστορία και εθνική ταυτότητα. Πόσο κοντά βρίσκονται, άραγε, οι σημερινοί Έλληνες στους αρχαίους προγόνους τους;
Η απαγόρευση εισαγωγών αφορά τόσο το φυσικό αέριο που φτάνει μέσω αγωγών όσο και το υγροποιημένο φυσικό αέριο (ΥΦΑ) από τη Ρωσία. Καθορίστηκαν συγκεκριμένα χρονικά όρια για την κατάργηση διαφόρων συμβολαίων:
Η Τουρκία βρίσκεται πολύ κοντά στην επίτευξη συμφωνίας για την απόκτηση μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter Typhoon, σε μία εξέλιξη που σηματοδοτεί σημαντική μεταστροφή στη στρατιωτική της πολιτική και τις σχέσεις της με τη Γερμανία και τις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες-παραγωγούς της κοινοπραξίας Eurofighter.
