Παρθενία: Η αιματοβαμμένη ιστορία ενός μύθου

Από την Αθηνά Παρθένο στο θαύμα της σύλληψης του Ιησού και στα αιματοβαμμένα σεντόνια που κοσμούσαν -όχι και τόσο παλιά- τα μπαλκόνια την πρώτη μέρα του γάμου, το θέμα της σεξουαλικής αγνότητας κυριαρχούσε στις αντιλήψεις και στα ήθη των ανθρώπινων κοινωνιών οδηγώντας σε αντιεπιστημονικές ιατρικές μεθόδους και ακρότητες. Φυσικά όταν μιλάμε για παρθενία αναφερόμαστε αποκλειστικά στις γυναίκες, καθώς ο έλεγχος και ο περιορισμός της δικής τους σεξουαλικής υπόστασης οδήγησε στην ανακάλυψη του μυθικού "παρθενικού υμένα", σε ειδικές εξετάσεις και επεμβάσεις αλλά και σοβαρές ποινές. Ας πάρουμε όμως την ιστορία από την αρχή...

Η παρθενία στην Αρχαία Ελλάδα 

 Στην Αρχαία Ελλάδα η παρθενία είχε διαφορετικό νόημα καθώς σήμαινε τη δύναμη και την ανεξαρτησία της γυναίκας από τη θέληση του άντρα. Στην ελληνική μυθολογία, που αντικατοπρίζει τις αξίες της εποχής, βλέπουμε την εξέχουσα θέση της Αθηνάς και της Αρτέμιδος. Η θεά Αθηνά, η οποία είχε και το προσωνύμιο "παρθένος", δεν είχε ποτέ κάποιον εραστή, ούτε παντρεύτηκε και αντιπροσώπευε τη σοφία και τη δικαιοσύνη, ενώ η παρθένα Άρτεμις, θεά του κυνηγιού, προστάτευε τα νεαρά κορίτσια και βοηθούσε τις γυναίκες στον τοκετό. 

Οι Παρθένες της Βέστα στην Αρχαία Ρώμη

Οι Παρθένες της Βέστα ήταν ιέρειες που κρατούσαν συνεχώς αναμμένη την ιερή φωτιά στο ναό της Βέστα, θεάς της οικογενειακής εστίας στη ρωμαϊκή λατρεία. Επρόκειτο για μια συμβολική χειρονομία που θεωρούταν θεμελιώδης για την ασφάλεια της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Οι ιέρειες είχαν πολύ περισσότερα δικαιώματα από τις υπόλοιπες γυναίκες πολίτες. Μπορούσαν να ψηφίσουν, να κατέχουν γη και αν κάποιος εγκληματίας έβλεπε μια Παρθένα της Βέστα στο δρόμο, έπαιρνε αυτόματα χάρη!

Η σύλληψη του Ιησού από την Παρθένο Μαρία στην Αγία Γραφή 

Η Αγία Γραφή προσφέρει τον πιο σημαντικό μύθο της παρθενίας στον δυτικό πολιτισμό: την θεϊκή προέλευση της εγκυμοσύνης της σεξουαλικά ανέγγιχτης Παναγίας. Ενώ η παρθενία της Μαρίας θεωρείται συχνά δεδομένη σήμερα, υπάρχει πιθανότητα να πρόκειται για μία εσφαλμένη μετάφραση του κειμένου.  Όταν τοποθετούσε αυτή την ιστορία στην Καινή Διαθήκη ο μαθητής του Ιησού, Ματθαίος, μετέφρασε το γεγονός από το Βιβλίο του Ησαΐα της Παλαιάς Διαθήκης. Η εβραϊκή λέξη για την παρθένα είναι almah, η οποία μεταφράζεται κυριολεκτικά σε "νέα γυναίκα" και ο Ησαΐας πιθανόν τη χρησιμοποιεί για να περιγράψει την ηλικία της γυναίκας που θα γινόταν η μητέρα του Ιησού χωρίς να αναφέρεται στο αν η Μαρία ήταν σεξουαλικά ενεργή πριν ή αφού έμεινε έγκυος.

  Μάλιστα, σύγχρονα αντίγραφα της Βίβλου αναθεωρούνται τώρα για να αντικατοπτρίζουν την κυριολεκτική μετάφραση του almah, σε μια προσπάθεια να είναι όσο το δυνατόν πιο πιστά στο πρωτότυπο εβραϊκό. 

Μεσαίωνας: τεστ παρθενίας, γιατροσόφια και αποζημιώσεις

Η γυναικεία παρθενία ήταν υψίστης σημασίας κατά τον Μεσαίωνα, όπου θεωρούταν πως μόλις η γυναίκα είχε σεξουαλική επαφή με έναν άντρα περνούσε στην ιδιοκτησία του. Εάν ο γαμπρός ανακάλυπτε λοιπόν ότι η νύφη του είχε ήδη κάνει σεξ πριν από τη νύχτα του γάμου τους, του επιτρεπόταν νόμιμα να καλέσει τους καλεσμένους του γάμου στην κρεβατοκάμαρα και να την ξεγυμνώσει μπροστά τους, ζητώντας χρηματική αποζημίωση! Αυτή η πρακτική ήταν γνωστή ως «Νόμος της Ψεύτικης Παρθένου».

Πώς όμως θα καταλάβαινε ο γαμπρός του Μεσαίωνα ότι η νύφη δεν ήταν αγνή;

Ήταν κοινή πεποίθηση πως εάν μια γυναίκα δεν αιμορραγούσε κατά την πρώτη της σεξουαλική επαφή τότε έλεγε ψέματα και κρινόταν ένοχη για προγαμιαία επαφή. Φυσικά, δεν αιμορραγούσαν όλες οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, και πολλές δεν είχαν καν παρθενικό υμένα εξαρχής! Έτσι, κυκλοφορούσαν διάφορα γιατροσόφια για τις νύφες ώστε να διασφαλίσουν ότι θα περάσουν «το τεστ παρθενίας», τα οποία περιλάμβαναν την τοποθέτηση βδελλών μέσα στον κόλπο που θα προκαλούσαν αιμορραγία.

Η διακόρευση του παρθενικού υμένα 

Ο Andreas Vesalius (1514-1564), Βέλγος φυσιολόγος, ήταν αυτός που κατά τη νεκροψία μίας καλόγριας και μίας δεκαεπτάχρονης κοπέλας μπόρεσε να επιβεβαιώσει κάτι που μέχρι τότε υπήρχε μόνο στη θεωρία: την ύπαρξη του παρθενικού υμένα. Όπως πιστευόταν για πολλά χρόνια, ο παρθενικός υμένας ήταν μία λεπτή μεμβράνη που έφραζε την είσοδο του κόλπου και διακορευόταν κατά την πρώτη σεξουαλική επαφή της γυναίκας. Έτσι ξεκίνησε μία εξωφρενική πρακτική που έφτασε στις μέρες μας: η ανατομική επαλήθευση της «παρθενίας» μιας γυναίκας αλλά και πρακτικές όπως η χειρουργική ανάπλαση του παρθενικού υμένα, η οποία συνεχίζει να εκτελείται σε πολλές χώρες του κόσμου.

Το "σπάσιμο" του μύθου: Κοινωνικό κατασκεύασμα χωρίς επιστημονική βάση

Το 2018 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καταδίκασε τα τεστ παρθενίας επειδή δεν έχουν καμία επιστημονική βάση και παραβιάζουν βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών. Με τις γνώσεις που διαθέτουμε σήμερα δεν υπάρχει κανένας τρόπος να καταλάβεις το σεξουαλικό ιστορικό μίας γυναίκας μελετώντας τον υμένα της και αυτό γιατί ο υμένας είναι μία ελαστική μεμβράνη που 99% διαθέτει ήδη άνοιγμα. Στην πραγματικότητα λιγότερο από το ένα τρίτο των γυναικών έχουν αιμορραγία ή πόνο με την πρώτη διείσδυση και αυτή είναι πιθανότερο να οφείλεται σε μικροτραυματισμό και όχι στο σπάσιμο του υμένα, ο οποίος μπορεί να μην διαταραχθεί και καθόλου.  

Μια αιματοβαμμένη ιστορία ντροπής

Παρ' όλα αυτά, το ζήτημα της παρθενίας εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να ταλαιπωρεί τις γυναίκες, δημιουργώντας τους φόβο, άγχος και ντροπή. Σε ορισμένα μέρη του κόσμου αποτελεί ακόμη ζήτημα ζωής και θανάτου. Για παράδειγμα σε ορισμένα ισλαμικά έθνη εάν μια γυναίκα κάνει σεξ ή μείνει έγκυος πριν από το γάμο, ακόμη και σε περιπτώσεις βιασμού, θα μπορούσε να γίνει θύμα μιας δολοφονίας τιμής - της πολιτιστικά εγκεκριμένης δολοφονίας μιας γυναίκας, επειδή ατίμωσε την οικογένειά της. Τα Ηνωμένα Έθνη αναφέρουν ότι 5.000 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους ετησίως σε μια δολοφονία τιμής. 

  Μετά από αρκετά χρόνια που η αξία των γυναικών ήταν συνώνυμη με τη σεξουαλική τους αγνότητα, αρκετές βδέλλες και αρκετά σφαγμένα κοτόπουλα, πρέπει να παραδεχτούμε ότι η παρθενία δεν είναι παρά ένα κοινωνικό κατασκεύασμα, μια αιματοβαμμένη σελίδα της ιστορίας μας που δεν έχει την παραμικρή σχέση με τη βιολογία και την ανατομία.  

Διαβάστε περισσότερα: