Όταν το Αβέρωφ κατατρόπωσε τον οθωμανικό στόλο!

Σε αυτό το άρθρο θα πάμε όχι και τόσα πολλά χρόνια πίσω. Θα πάμε στην περίοδο του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου και συγγεκριμένα τον χειμώνα του 1912. Μόλις 110 χρόνια πριν, λοιπόν, ο ελληνικός στόλος έμελε να πραγματοποιήσει μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της σύγχρονης ιστορίας του. Μια επιτυχία όμως που πραγματοποιήθηκε χάρη στις τεράστιες στρατιωτικές αρετές του πληρώματος του ελληνικού στόλου και κυρίως εξαιτίας της απερίγραπτης τόλμης του επικεφαλής του. Αυτή είναι μια ιστορία ηρώων και είναι πέρα για πέρα αληθινή, μια ιστορία η οποία δίδαξε και διδάσκει τις νέες γενιές των ελλήνων ναυτικών.

Από τους πρώτους μήνες του πόλεμου, ο ελληνικός στόλος υπό την διοίκηση του ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη, κρατώντας διαρκώς επιθετική στάση απελευθέρωνε ένα ένα τα νησία του Αιγίου. Πρώτη απελευθερώθηκε η Λήμνος κι εκεί ο ελληνικός στόλος εγκατέστησε το προκεχωρημένο αγκυροβόλιο του. Στην συνέχεια ήρθε η απελευθέρωση του Αγίου Όρους κι έπειτα τα νησιά Θάσος , Σαμοθράκη, Ίμβρος, Τένεδος, Λέσβος και Χίος. Ο οθωμανικός στόλος από την άλλη, υπό την διοίκηση του ναύαρχου Ραμίζ Μπέη, παρέμενε προστατευμένος στα στενά των Δαρδανελίων (στο ναύσταθμο Ναγαρά), χωρίς καν να επιχειρήσει την έξοδο προς το Αιγαίο που επιθυμούσε ο Ελληνικός στόλος. Έτσι στις 24 Οκτωβρίου μετά την κατάληψη της Τενέδου ο ναύαρχος Κουντουριώτης έστειλε ένα τηλεγράφημα στον Οθωμανό αρχηγό του στόλου λέγοντα του λιτά και περιεκτικά: «Καταλάβαμε Τένεδον. Αναμένουμε έξοδο του στόλου σας. Αν επιθυμείτε, γαιάνθρακα προτίθεμαι να σας εφοδιάσω».

Ο Τουρκικός στόλος όμως δεν ήταν ακόμη έτοιμος να εγκαταλείψει την ασφάλεια των στενών στα οποία είχε αγκυροβολήσει. Εδώ να αναφέρουμε πως έναν χρόνο πριν στην υπηρεσία του ελληνικού ναυτικού είχε ενταχθεί ένα υπερσύχρονο, για την εποχή, τεθωρακισμένο καταδρομικο, το γνωστό μας θωρηκτό Γεώργιος Αβέρωφ. Ο ελληνικός στόλος είχε το Αβέρωφ ως ναυαρχίδα του σε εκείνες τις επιχειρήσεις, το οποίο και υποστηριζόταν από τα θωρηκτα Υδρα, Σπετσαι και Ψαρά. Ακολουθούσαν 10 ακόμη αντιτορπιλικά μεταξύ των οποίων και τα λεγόμενα θηρία, δηλαδή τα Αετός, Ιέραξ, Λέων και Πάνθηρ.

Σχεδόν δύο μήνες μετά, ο τουρκικός στόλος, στον οποίον βρίσκονταν και τα τέσσερα Οθωμανικά Θωρηκτά με ναυαρχίδα το Θωρηκτό Χαιρεντίν Μπαρμπαρόσα, αποφάσισε να εξέλθει από τα δαρδανέλια με σκοπό να αντιμετωπίσει τον ελληνικό στόλο. Το προηγούμενο βράδυ οι Οθωμανοί αξιωματικοί έγραψαν τις διαθήκες τους και αποσύρθηκαν νωρίς για ύπνο ώστε να είναι ακμαίοι το πρωί, όπως μας διηγείται ο Τούρκος πλωτάρχης Χασαν Σαμί Μπέη. Τα ξημερώματα, ο μουεζίνης κάλεσε τα πληρώματα γονατιστά να προσευχηθούν. Αμέσως μετά, ο Οθωμανικός στόλος απέπλευσε. Δεδομένου ότι ο καιρός ήταν καλός οι καπνοί από τα φουγάρα των τουρκικών πλοίων φαίνονταν ξεκάθαρα από τα ελληνικά ελαφρά σκάφη που περιπολούσαν στην περιοχή. Έτσι, έστειλαν αμέσως μήνυμα στην ναυαρχίδα ειδοποιώντας την για την έξοδο. Η αναφορά «ΕΧ ΕΧ ΕΧ» που σημαίνει εχθρός εν όψει, διέτρεξε όλα τα ελληνικά πλοία και ο ελληνικός στόλος έσπευσε να συναντήσει τον αντίπαλο.

Τα τέσσερα τουρκικά θωρηκτά επειδή δεν ήθελαν να απομακρυνθούν από τα φρούρια της ακτής, έστριψαν δεξιά παραπλέοντας το ακρωτήριο της Έλλης, ενώ τα ελληνικά έπλεαν ολοταχώς κατά πάνω τους. Οι δύο στόλοι ήρθαν αντιμέτωποι στις 9 το πρωί σε διάταξη μάχης και απόσταση 17 χλμ. Σε αυτό το σημείο ο ναύαρχος Κουντουριώτης έδωσε το σήμα για την επίθεση εκπέμπωντας ένα ιστορικό μήνυμα προς τον στόλο: "Με την δύναμην του Θεού, τας ευχάς του Βασιλέως μας και εν ονόματι του Δικαίου, πλέω μεθ' ορμής ακαθέκτου και με την πεποίθησιν της νίκης εναντίον του εχθρού του Γένους."

Καθώς τα ελληνικά πλοία πλησίαζαν, τα τουρκικά άνοιξαν πυρ κι έχοντας φτάσει πια σε απόσταση 9.500 μέτρων, ο Κουντουριώτης αποδέσμευσε τον στόλο από τις κινήσεις της ναυαρχίδας του υψώνοντας την σημαία «Ζ» που σημαίνει κινούμαι ανεξάρτητα. Τότε, εκμεταλλευόμενος την μεγαλύτερη ταχύτητα του Αβέρωφ όρμησε με ταχύτητα 21 κόμβων, διαγράφοντας τόξο μπροστά από την γραμμή του τουρκικού στόλου, διαγράφοντας τον ναυτικό ελιγμό με "Ταυ", με σκοπό να υπερφαλαγγίσει τα τουρκικά θωρηκτά και να τα βάλει μεταξύ των πυρών του Αβέρωφ και των υπολοίπων ελληνικών θωρηκτών. Δεδομένου ότι η ταχύτητα της θωρηκτής μοίρας τύπου Ύδρα ήταν μικρή ήταν μόνο 14 κόμβοι, το Αβέρωφ υπερφαλάγγισε τον εχθρό μόνο του και ανάμεσα σε πυκνά πυρά του τουρκικού στόλου αλλά και των απέναντι φρουρίων έφτασε σε απόσταση 2.850 μ. από τον αντίπαλο. Ο παράτολμος αυτός ελιγμός, είχε πετύχει! Οι Οθωμανοί, δεν είχαν άλλη επιλογή πια, από το να κάνουν στροφή 160 μοιρών και να μπούν ξανά στα στενά υπό την κάλυψη των πυροβόλων των παράκτιων φρουρίων.

Ο σχηματισμός βαλλόταν συνεχώς από το Αβέρωφ και τα άλλα θωρηκτά, ενώ το Μπαρμπαρόσα δέχτηκε πλήγμα στο κατάστρωμα της πρύμνης και λίγο αργότερα ένα άλλο βλήμα προκάλεσε σοβαρές ζημιές και στους λέβητες. Σε όλη τη διάρκεια της εμπλοκής το θωρακισμένο καταδρομικό Αβέρωφ έριξε 127 βλήματα ενώ θα μπορούσε να εκτοξεύσει ακόμη και τετραπλάσια, γιατί κατά τη διάρκεια της ανεξάρτητης δράσης του τα πυροβόλα του έπαθαν προσωρινή εμπλοκή.

Οι απώλειες των Οθωμανών ήταν 7 νεκροί και αρκετοί τραυματίες από το Barbarossa το οποίο εκτός από τις σημαντικές ζημιές στους λέβητες που υπέστη, και το πυροβόλο των 280 χιλ. με το οποίο ήταν οπλισμένο, αχρηστεύτηκε εντελώς. Επιπλέον το Torgut Reis μέτρησε 51 νεκρούς και 40 τραυματίες. Οι απώλειες του ελληνικού στόλου τώρα, ήταν 2 άντρες του πληρώματος νεκροί και 5 τραυματίες.

Την επόμενη ημέρα ο Κουντουριώτης έστειλε την αναφορά του στο Υπουργείο των Ναυτικών. Η ορμή που επέδειξε ανάντια στον εχθρό σαυτην την ναυμαχία θεωρήθηκε ασυλλόγιστος ηρωισμός, και ακόμη και ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ του τηλεγράφησε συστήνοντάς του σύνεση και ψυχραιμία καθώς το Αβέρωφ ήταν η ισχυρότερη μονάδα του στόλου και πιθανή απώλειά του θα ανέτρεπε τον συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ των δύο στόλων. Παρόλαυτα, τον ελιγμό του Κουντουριώτη δικαιολόγησε ο αντίπαλός του, ο Ραμίζ Μπέης στο ναυτοδικείο όταν παραπέμφθηκε για την υποχώρηση του από την ναυμαχία, όπου απολογούμενος είπε ότι, αν δεν έστρεφε για να απομακρυνθεί, θα βρισκόταν μεταξύ δύο πυρών από τον Ελληνικό στόλο που θα τον εκμηδένιζαν ολοκληρωτικά.

Η νίκη αυτή του ελληνικού στόλου στην ναυμαχία της Έλλης υποχρέωσε τον Οθωμανικό στόλο να εξακολουθεί να είναι αποκλεισμένος μέσα στα Στενά, στα αγκυροβόλια του Τσανάκκαλε και του Σεντούλμπαχιρ. Ο θρύλος όμως του ηρωισμού του ναυάρχου Κουντουριώτη και των υπόλοιπων Ελλήνων ναυτικών, έχει ακόμη μεγαλύτερες συνέπειες, εμπναίοντας χιλιάδες αξιωματικούς των επόμενων γενεών να υπερασπίζονται με τόλμη τα ελληνικά νησιά του Αιγαίου.

Διαβάστε ακόμα: