Στο σημερινό άρθρο θα ταξιδέψουμε στα χρόνια του ύστερου μεσαίωνα και της αναγέννησης. Ναι, αυτή την φορά δεν θα ασχοληθούμε με εντυπωσιακά στρατιωτικά ή πολιτικά ζητήματα που άλλαξαν την ροή της ιστορίας, θα μιλήσουμε όμως για κάτι εξίσου εντυπωσιακό που επηρέασε την ζωή χιλιάδων ευρωπαίων αλλά και Ελλήνων. Γιατί παρότι τα επιτεύματα της εποχής της αναγέννησης είναι πολύ γνωστά στο ευρύ κοινό, οι σκοτεινές πρακτικές του παρελθόντος δεν εγκαταλείφθηκαν αμέσως όπως πολλοί πιστεύουν.
Το ζήτημα το οποίο θα σας περιγράψω, είναι αυτό του εμπορίου δούλων στην γειτονιά μας, στην ευρύτερη περιοχή της μεσογείου. Η πραγματικότητα είναι πως όλη αυτή η περιοχή ήταν στην ουσία μια ζώνη δουλεμπορίου, με ανθρώπους δέσμιους που άγονταν και φέρονταν μεταξύ των ακτών της και πωλούνταν στις πόλεις της ανεξάρτητα από το αν ήταν χριστιανοί, μουσουλμάνοι ή οτιδήποτε άλλο. Όλοι αυτοί οι δούλοι εργάζονταν σε άθλιες συνθήκες ακόμη και στα σπίτια επιφανών ουμανιστών της αναγέννησης αλλά αυτό το γεγονός τείνει να παραλείπεται στις επίσημες αφηγήσεις της περιόδου αυτής. Γιαυτό τον λόγο θα σας περιγράψω στην συνέχεια μερικές από τις ιστορίες ανθρώπων που πουλήθηκαν σκλάβοι και έγιναν κυριολεκτικά ιδιοκτησία των αφεντών τους, από το Ντουμπρόβνικ της σημερινής Κροατίας, μέχρι το Οπόρτο της Πορτογαλλίας αλλά ακόμη και στην Κρήτη, στο νότιο άκρο της χώρας μας.
Τον σημαντικότερο ρόλο στην πορεία της δουλείας εκείνη την εποχή, τον έπαιξε η Ιταλική πόλη της Γένοβας. Οι Γενοβέζοι έχοντας αναλάβει τον έλεγχο του λιμανιού της θεοδοσίας στην Κριμαία, ήταν εκείνοι που το μετέτρεψαν σε κανονικότατο δουλεμπορικό κόμβο. Φυσικά πολύ γρήγορα έμποροι κι από άλλες πόλεις ενεπλάκησαν με το δουλεμπόριο, αγοράζοντας και πωλώντας σκλάβους διαφόρων εθνικοτήτων, κυρίως Ρώσους, Τατάρους, Βούλγαρους, Τούρκους Έλληνες και Αλβανούς, τους οποίους μέσω των λιμανιών του Εύξεινου Πόντου τους μετέφεραν στην νότια Ευρώπη. Για να γίνει πιο κατανοητή η μαζικότητα του δουλεμπορίου της περιοχής εκείνης, να πούμε ότι υπολογίζεται πως στην Βαρκελώνη το 20% των νοικοκυριών διέθετε σκλάβους, ενώ στην Γένοβα πιστεύεται ότι οι σκλάβες αποτελούσαν το 10% του πληθυσμού των γυναικών της πόλης, δεδομένου ότι οι υπόδουλοι ήταν κυρίως νεαρές γυναίκες που δούλευαν περισσότερο μέσα στα σπίτια των εύπορων οικογενειών.
Παρόλαυτα, καθώς σιγά σιγά η ελευθερία άρχισε να αναγνωρίζεται ως ύψιστο αγαθό με τον ερχομό της αναγέννησης, ξεκίνησαν συζητήσεις περί της κατάργησης της εμπορίας δούλων, γεγονός που οδήγησε σε μια ακόμη υποκρισία, σαν τις πολλές που ίσχυαν κατα στον μεσαίωνα. Το 1416 λοιπόν, η πόλη του Ντουμπρόβνικ απαγόρευσε το δουλεμπόριο χαρακτηρίζοντάς το "απαίσιο και επαίσχηντο βδέλυγμα εναντίον ολόκληρης της ανθρωπότητας", χωρίς όμως να απαγορεύσει και την ιδιοκτησία των δούλων. Αυτή η υποκρισία των αρχών του Ντουμπρόβνικ, της Ραγούζα δηλαδή όπως ονομαζόταν τον μεσαίωνα, δεν ήταν η μόνη αφού και σε άλλες πόλεις οι αρχές ιυοθέτησαν αυτή την μεσοβέζικη λύση, υποκύπτοντας στις πιέσεις, τόσο όσων αγωνίζονταν για τα δικαιώματα των σκλάβων, όσο και των πλουσίων που είχαν ήδη σκλάβους στην κατοχή τους.
Πάμε τώρα να δούμε ορισμένες περιπτυώσεις οι οποίες έχουν καταγραφεί στα δικαστικά πρακτικά της εποχής αλλά και στα συμβόλαια των αγοροπωλησιών.
Το 1282, μια γυναίκα με το όνομα Νταμπράτσα ντα Μπόσνα, είχε σταλεί στην Βενετία από την Βοσνία, όπως μαρτυράει και το όνομά της, και εργαζόταν ως σκλάβα στο σπίτι ενός πλούσιου εμπόρου. Η γυναίκα αυτή είχε ήδη αρκετά χρόνια ως σκλάβα κι έτσι σκέφτηκε να προτείνει στον αφέντη της μια παράξενη συναλλαγή με σκοπό την χειραφέτησή της. Του πρότεινε να του πουλήσει την αρκετά νεότερη αδελφή της για 4 χρόνια, η οποία θα υποχρεωνόταν "να τον υπηρετήσει με όλους τους τρόπους, σύμφωνα με τις επιθυμίες του" όπως αναγράφεταιστο πρακτικό, και σε αντάλλαγμα η ίδια θα κέρδιζε την ελευθερία της και θα είχε πλέον το δικαίωμα όπως προβλέπεται στο πρακτικό χειραφέτησης της "να περιπλανηθεί στις 4 γωνιές της γης, οπουδήποτε επιθυμούσε, απελευθερωμένη κι αδέσμευτη για πάντα". Έτσι κι έγινε λοιπόν, και η Νταμπράτσα κέρδισε την ελευθερία της ανταλλάσσοντας την ελευθερία τεσσάρων ετών της μικρότερης αδερφής της.
Σε μια διαφορετική περιπτωση όμως η ελευθερία ήρθε δια της νομικής οδού. Μια γυναίκα που ζούσε στην Κρήτη και ονομαζόταν Θεοδώρα, έφερε στον κόσμο δύο γιους, τον Δημήτριο και τον Ανδρόνικο. Σύμφωνα με το ρωμαικό δίκαιο στο οποίο συμφωνούσε και η εκκλησία, τα παιδιά ενός σκλάβου κληρονομούσαν την ανελεύθερη κατάσταση των γονιών τους. Γιαυτον τον λόγο, ο αφέντης της Θεοδώρας, ο Πιέτρο Πόρκο, αποφάσισε να πουλήσει ένα από τα παιδιά, σύμφωνα με το δίκαιο της κληρονομικότητας, κι έτσι φυσικά να διασπάσει την οικογένεια. Η θεοδώρα όμως δεν μπορούσε να το αφήσει να γίνει. Προσέφυγε λοιπόν στο δικαστήριο της Κρήτης, που τότε ήταν ενετική αποικία γνωστή ως βασίλειο της Κάντια, ισχυριζόμενη ότι τα παιδιά ήρθαν στον κόσμο έπειτα από σεξουαλική επιβολή του αφέντη της. Επομένως τα παιδιά ήταν εξίσου απόγονοι ενός σκλάβου κι ενός ελέυθερου. Το δικαστήριο απαγόρευσε τελικά την πώληση του παιδιού, υπογραμμίζοντας ότι "τα παιδιά είναι και θα παραμείνουν για πάντα ελεύθερα".
Η τελευταία περίπτωση που αξίζει να αναφέρουμε είναι εκείνη του νέγρου σκλάβου Αντουάν Σιμόν που εργαζόταν στην Βαρκελώνη κατά την δεκαετία του 1440. Ο αντουάν κατάφερε να δραπετεύσει από τον αφέντη του ονόματι Πονς Φερέρ, και διασχίζοντας τα πυρηναία έφτασε στην πόλη Παμιέ της νότιας Γαλλίας, στην οποία είχε ακούσει ότι η δουλεία ήταν παράνομη. Ο αφέντης του από την άλλη κατεδίωξε τον φυγά σκλάβο του, και μόλις τον βρήκε στην πόλη Παλμιέ κινήθηκε νομικά εναντίον του αλλά και εναντίον ενός άλλου ο οποίος είχε προσλάβει τον Αντουάν στην εργασία του. Θα μου πείτε τώραμε ποια κατηγορία. Η απάντηση είναι ότι ο Φερέρ κατηγόρησε τον Αντουάν, ο οποίος ήταν ιδιοκτησία του πίσω στην Βαρκελώνη, για κλοπή του ευατού του και κατά συνέπεια κατηγόρησε και τον εργοδότη του για κλεπταποδοχή! Τελικά η υπόθεση κατέληξε στο δικαστήριο όπου οι δικαστές αποφάσισαν να δικαιώσουν τον Αντουάν, κι έτσι τελικά έζησε όλα τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του ελεύθερος.
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, οι παλιές πρακτικές κάποιες από τις οποίες μάλιστα είναι και άρρηκτα συνδεδεμένες με το κέρδος, δεν είναι τόσο απλό να εξαληφθούν παρότι οι κοινωνίες πολλές φορές μοιάζουν να τις προσπερνούν. Χρειάζεται διαρκής προσπάθεια και ενίοτε υπομονή. Η δουλεία όμως στον ύστερο μεσαίωνα και έπειτα κατά την αναγέννηση είναι ένα καλό παράδειγμα ότι στην ιστορία αυτά που διδασκόμαστε γραμμικά, τις περισσότερες φορές συνέβαιναν ταυτόχρονα, όσο υποκριτικό και να μοιάζει στα δικά μας μάτια.
Το UAV Αρχύτας, αποτέλεσμα σύμπραξης της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) με τα πανεπιστήμια Θεσσαλίας, Αριστοτελείου και Δημοκρίτειου Θράκης, αποτελεί το πρώτο ελληνικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος κατηγορίας tactical UAV με δυνατότητα κάθετης απογείωσης και προσγείωσης (VTOL). Διαθέτει υβριδικό σύστημα πρόωσης με οκτώ ηλεκτροκινητήρες για την...
Η συζήτηση γύρω από τη γενετική καταγωγή των σύγχρονων Ελλήνων παραμένει ένα θέμα που συνδυάζει επιστήμη, ιστορία και εθνική ταυτότητα. Πόσο κοντά βρίσκονται, άραγε, οι σημερινοί Έλληνες στους αρχαίους προγόνους τους;
Η απαγόρευση εισαγωγών αφορά τόσο το φυσικό αέριο που φτάνει μέσω αγωγών όσο και το υγροποιημένο φυσικό αέριο (ΥΦΑ) από τη Ρωσία. Καθορίστηκαν συγκεκριμένα χρονικά όρια για την κατάργηση διαφόρων συμβολαίων:
Η Τουρκία βρίσκεται πολύ κοντά στην επίτευξη συμφωνίας για την απόκτηση μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter Typhoon, σε μία εξέλιξη που σηματοδοτεί σημαντική μεταστροφή στη στρατιωτική της πολιτική και τις σχέσεις της με τη Γερμανία και τις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες-παραγωγούς της κοινοπραξίας Eurofighter.
