Oι γάμοι στην αρχαία Ελλάδα. Από την γνωριμία μέχρι το "μυστήριο"

24/06/2022

Απεικόνιση περιποίησης σε αμφορέα
Απεικόνιση περιποίησης σε αμφορέα

Πώς παντρεύονταν οι Αρχαίοι Έλληνες;

Στην Αρχαία Ελλάδα ο γάμος ήταν ένας ισχυρός θεσμός της κοινωνίας με βασικό σκοπό την απόκτηση νόμιμων απογόνων που θα κληρονομούσαν την περιουσία του πατέρα τους μετά θάνατον. Φυσικά η ύπαρξη τρυφερών συναισθημάτων μεταξύ των μελλόνυμφων σπανίως έπαιζε ρόλο, αφού ο κανόνας ήταν ο "κύριος" της κόρης, δηλαδή ο πατέρας της, ο αδερφός της ή όποιος ήταν νόμιμος κηδεμόνας της (αρσενικού γένους πάντα) να διαλέγει τον μέλλοντα σύζυγό της με κριτήριο την οικονομική και κοινωνική του θέση.


Ο γάμος στην Αρχαία Αθήνα

Πριν από έναν τυπικό αθηναϊκό γάμο, λάμβανε χώρα η "εγγύη", έθιμο αντίστοιχο με τον σύγχρονο αρραβώνα. Κατά την εγγύη, ο κηδεμόνας της κόρης και ο μέλλοντας γαμπρός συμφωνούσαν τον γάμο και την προίκα που θα έπαιρνε ο γαμπρός (χρήματα, ιματισμό, πολύτιμα αντικείμενα, δούλους, γη). Αν και με την συμφωνία αυτή η κυριότητα της κόρης περνούσε από τον κηδεμόνα στον σύζυγό της η ίδια δεν ήταν παρούσα στη διαδικασία. Ωστόσο, για την επισημότητα της εγγύης αυτή λάμβανε χώρα στον οικογενειακό βωμό και έπρεπε να παρίστανται μάρτυρες.

Ο γάμος στην Αρχαία Αθήνα περνούσε από τρία στάδια: τα Προαύλια, τον Γάμο και τα Επαύλια. Την προηγούμενη ημέρα του γάμου, στα Προάυλια, ο κηδεμόνας της νύφης έκανε τις απαραίτητες θυσίες στους θεούς και η νύφη προσέφερε στη θεά Άρτεμη (θεά της αγνότητας), τούφες από τα μαλλιά της και τα παιχνίδια που αγαπούσε περισσότερο ως παιδί, συμβολίζοντας έτσι το πέρασμα από την παιδική ηλικία στην ζωή της ως σύζυγος.  

Απεικόνιση γαμήλιας τελετής σε αμφορέα
Απεικόνιση γαμήλιας τελετής σε αμφορέα

Την ημέρα του Γάμου η νύφη στολιζόταν με τη βοήθεια της νυμφοκόμου και της νυμφέυτριας με πέπλο που κάλυπτε το πρόσωπό της, με άνθη και διάδημα. Ο γαμπρός ερχόταν στην οικία της νύφης ντυμένος στα λευκά με τη συνοδεία του "παρόχου" (ο στενότερος φίλος του). Ο γάμος ξεκινούσε με θυσίες στον οικογενειακό βωμό και οι μελλόνυμφοι ορκίζονταν: "επ' αρότω παίδων άγομαι γαμετήν", δηλαδή "παντρεύομαι για να αποκτήσω απογόνους". Τέλος ο γαμπρός επικύρωνε τη σύναψη του γάμου βάζοντας το χέρι του επάνω στον καρπό της νύφης. Ακολουθούσε το γαμήλιο συμπόσιο με λίγους συγγενείς. Μόλις νύχτωνε η νύφη ανέβαινε στη γαμήλια άμαξα και σχηματιζόταν μία πομπή από τους συγγενείς και τους φίλους, οι οποίοι τραγουδώντας το "υμεναίο" και κρατώντας πυρσούς, την οδηγούσαν στο σπίτι του συζύγου της και στην νυφική κάμαρα.

Την επόμενη ημέρα, στα Επαύλια, οι συγγενείς και οι φίλοι σχημάτιζαν πομπή και έφερναν στους νεόνυμφους τα δώρα του γάμου και την προίκα της νύφης.

Ο γάμος στην Αρχαία Σπάρτη

Ο γάμος στην Αρχαία Σπάρτη ήταν τελείως διαφορετικός σε σχέση με την Αρχαία Αθήνα. Πρώτα από όλα, ενώ οι Αθηναίες κόρες παντρεύονταν συνήθως μόλις ξεκινούσε η έμμηνος ρύση (12-16 ετών), οι νόμοι της Σπάρτης θέσπιζαν ως κατάλληλη ηλικία γάμου τα 18-20 έτη, ηλικία που η γυναίκα θεωρούταν στην ακμή της για να γεννήσει δυνατά και υγιή παιδιά. Επίσης, οι νόμοι της Σπάρτης είχαν απαγορεύσει την προίκα, έτσι ώστε να μπορούν να παντρεύονται και οι πιο φτωχές γυναίκες.

Ένας συνηθισμένος γάμος στην Σπάρτη γινόταν δια της αρπαγής, χωρίς την συμφωνία των γονέων ή την παρουσία συγγενών και φίλων στην διαδικασία. Ο γαμπρός άρπαζε τη γυναίκα που ήθελε να παντρευτεί και την παρέδιδε στη ¨νυμφεύτρια". Εκείνη της έκοβε σύρριζα τα μαλλιά, την έντυνε με αντρικό χιτώνα και την έβαζε να ξαπλώσει πάνω σε άχυρα σε ένα σκοτεινό δωμάτιο. Ο γαμπρός συνευρισκόταν ερωτικά με τη νύφη στο σκοτάδι για αρκετές ημέρες χωρίς να δει το πρόσωπό της και ήταν υποχρεωμένος, μέχρι τα 30 του έτη, να επιστρέφει στον κοιτώνα της αγέλης του.

Αν και τα δύο γαμήλια τελετουργικά διέφεραν ριζικά μπορούμε να συμπεράνουμε πως ο βασικός σκοπός και των δύο ήταν η ενώση του ζευγαριού για την απόκτηση απογόνων. Όσο για τη γυναίκα και τον έρωτα, κανείς από τους δύο δε φαίνεται να είχε λόγο στην επιλογή του συζύγου και στον γάμο.


Διαβάστε ακόμα:

Το UAV Αρχύτας, αποτέλεσμα σύμπραξης της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) με τα πανεπιστήμια Θεσσαλίας, Αριστοτελείου και Δημοκρίτειου Θράκης, αποτελεί το πρώτο ελληνικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος κατηγορίας tactical UAV με δυνατότητα κάθετης απογείωσης και προσγείωσης (VTOL). Διαθέτει υβριδικό σύστημα πρόωσης με οκτώ ηλεκτροκινητήρες για την...

Η συζήτηση γύρω από τη γενετική καταγωγή των σύγχρονων Ελλήνων παραμένει ένα θέμα που συνδυάζει επιστήμη, ιστορία και εθνική ταυτότητα. Πόσο κοντά βρίσκονται, άραγε, οι σημερινοί Έλληνες στους αρχαίους προγόνους τους;

Η απαγόρευση εισαγωγών αφορά τόσο το φυσικό αέριο που φτάνει μέσω αγωγών όσο και το υγροποιημένο φυσικό αέριο (ΥΦΑ) από τη Ρωσία. Καθορίστηκαν συγκεκριμένα χρονικά όρια για την κατάργηση διαφόρων συμβολαίων:

Η Τουρκία βρίσκεται πολύ κοντά στην επίτευξη συμφωνίας για την απόκτηση μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter Typhoon, σε μία εξέλιξη που σηματοδοτεί σημαντική μεταστροφή στη στρατιωτική της πολιτική και τις σχέσεις της με τη Γερμανία και τις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες-παραγωγούς της κοινοπραξίας Eurofighter.