Καλλωπισμός στην Αρχαία Αίγυπτο: Γατίσια μάτια, χαλάουα και λουτρά σε γάλα γαϊδούρας

10/09/2022

Απεικόνιση αρχαίων Αιγυπτίων γυναικών με μακιγιάζ
Απεικόνιση αρχαίων Αιγυπτίων γυναικών με μακιγιάζ

  Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι θεωρούσαν την ομορφιά ως ένδειξη αγιότητας και σύνδεσης με τους θεούς. Η περιποίηση του προσώπου, του σώματος και των μαλλιών για εκείνους είχε μία πνευματική διάσταση και τόσο οι γυναίκες όσο και οι άντρες είχαν εντυπωσιακές ρουτίνες καλλωπισμού.

 Γατίσια μάτια και πράσινες σκιές 

Ήδη από το 4000 π.Χ., οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν υλικά όπως ο μαλαχίτης και ο μαύρος γαλήνας για τη δημιουργία καλλυντικών που έμοιαζαν με τις σημερινές σκιές ματιών και το eyeliner. Το μακιγιάζ που φορούσαν ιστορικά πρόσωπα της Αιγύπτου, όπως ο Τουταγχαμών και η Νεφερτίτη βασίζονταν σε αυτά τα δύο υλικά: Ο μαλαχίτης ήταν ένα μετάλλευμα χαλκού που παρήγαγε μία σκιά ματιών με πράσινο χρώμα και τοποθετούταν σε όλο το βλέφαρο και κάτω από το οστό του φρυδιού. Ο γαλήνας, ή αλλιώς Kohl, όπως ήταν γνωστός ως καλλυντικό και στην Αρχαία Ελλάδα, χρησιμοποιούταν για να σχεδιάζει μαύρες χοντρές γραμμές γύρω από τα μάτια, δίνοντάς τους ένα πιο αμυγδαλωτό ή και γατίσιο σχήμα.

Νεκρικό προσωπείο του Φαραώ Τουταγχαμών
Νεκρικό προσωπείο του Φαραώ Τουταγχαμών

Ένα άλλο καλλυντικό που δεν είναι ασυνήθιστο στους τάφους είναι ένα μείγμα κόκκινης ώχρας και λαχανικών που χρησιμοποιείται για το κοκκίνισμα των μάγουλων - η χρήση του στην πράξη φαίνεται σε πορτρέτα της βασίλισσας Νεφερτίτη (περίπου 1255 π.Χ.) στους τοίχους του τάφου της. Για τη δημιουργία των καλλυντικών αναμείγνυαν τα πετρώματα με λίπος, ώστε να πάρουν τη μορφή πάστας. Χρησιμοποιούνταν περίτεχνες παλέτες από σχιστόλιθο, οι οποίες έχουν βρεθεί σε τάφους που χρονολογούνται στην Προδυναστική περίοδο (περ. 6000 - περ. 3150 π.Χ.).

Πέτρινο ομοίωμα της Βασίλισσας Νεφερτίτης
Πέτρινο ομοίωμα της Βασίλισσας Νεφερτίτης

Μυστικά νεότητας στην Αρχαία Αίγυπτο 

 Τα καλλυντικά των Αρχαίων Αιγυπτίων δεν ήταν μόνο για καλλωπισμό, αλλά μερικά είχαν φαρμακευτική αξία, όπως οι ενυδατικές κρέμες που παρασκευάζονταν από λίπη και έλαια ή εκείνες οι λοσιόν και τα προϊόντα από νάτρον και στάχτη που χρησιμοποιούνταν για να καθαρίσουν το δέρμα. Ακόμη, υπήρχαν και άλλα πιο εξειδικευμένα καλλυντικά σκευάσματα, όπως πάστες για την απώθηση των εντόμων, τη θεραπεία της φαλάκρας, την αντιστροφή του γκριζαρίσματος των μαλλιών ή... την εξομάλυνση των ρυτίδων, που δυστυχώς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την αποτελεσματικότητά τους. 

Καθαριότητα και ευωδία

Οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι έδειχναν μεγάλη επιμέλεια στην καθαριότητα και την ωραία μυρωδιά του σώματός τους. Ο Έλληνας ιστορικός και αφηγητής Ηρόδοτος σημείωσε ότι οι Αιγύπτιοι λούζονταν  πολλές φορές την ημέρα. Πίστευαν ότι η καθαριότητα του σώματος ευχαριστούσε τους θεούς και χρησιμοποιούσαν μάλιστα ένα σαπούνι φτιαγμένο από νάτρον και σόδα. Λέγεται ότι η θρυλική βασίλισσα Κλεοπάτρα είχε το δικό της τελετουργικό μπάνιου, παίρνοντας το λουτρό της πάντα σε γάλα γαϊδούρας για να περιποιηθεί το δέρμα της. Επιπλέον χρησιμοποιούσαν αρώματα, εκ των οποίων το πιο γνωστό ήταν το Κύφι (Kyphi). Ήταν φτιαγμένο από λιβάνι, μύρο, μαστίχα, ρητίνη πεύκου, κανέλα, κάρδαμο, σαφράν, άρκευθο, μέντα και άλλα βότανα και μπαχαρικά.

Αρχαία γυμνόστηθη γυναίκα
Αρχαία γυμνόστηθη γυναίκα

Ξυρισμένα κεφάλια, περούκες και ζελέ

Συνήθως τα κεφάλια ξυρίζονταν για να αποφευχθούν προβλήματα με τις ψείρες, καθώς και για να βοηθήσουν στην ανακούφιση από τη ζέστη του κλίματος. Ειδικά οι ιερείς έπρεπε να κρατούν ολόκληρο το σώμα τους ξυρισμένο, συμπεριλαμβανομένων των φρυδιών και των βλεφαρίδων, για να αποφύγουν τις ψείρες και άλλες μορφές ακαθαρσίας. Καθώς μεγάλωναν, τα αγόρια ξύριζαν το κεφάλι τους και τα κορίτσια γενικά έφτιαχναν τα μαλλιά τους σε κοτσίδες ή αλογοουρές. Τα φυσικά χτενίσματα των γυναικών ποικίλλουν από μακριά και ίσια ή με φυσικο κυματισμό. Μετά από έρευνα που έγινε σε νεκροταφείο ηλικίας 3.000 χρόνων στην Όαση Ντάχλα διαπιστώθηκε ότι υπήρχε ένα σκέυασμα με βάση το λίπος σαν το σημερινό ζελέ μαλλιών που χρησιμοποιούταν κατά κόρον και ήταν αυτό που έκανε τη διαφορά στις κομμώσεις των ταριχευμένων σωμάτων.

Η Πριγκίπισσα Νεφερτιαμπέτ με μακριά περούκα
Η Πριγκίπισσα Νεφερτιαμπέτ με μακριά περούκα

  Ακόμη, οι Αιγύπτιοι είχαν τελειοποιήσει την τέχνη της κατασκευής περουκών. Οι πιο ακριβές περούκες φορέθηκαν από τους βασιλείς και φτιάχνονταν προσεκτικά από ανθρώπινα μαλλιά για να μοιάζουν με τα δικά τους. Συχνά διακοσμούνταν με κοσμήματα. Οι φτηνές περούκες κατασκευάζονταν από φυτικές ίνες, μαλλί προβάτου ή άλλες τρίχες ζώων.

 Τσιμπιδάκια φρυδιών και κερί αποτρίχωσης 

Η αποτρίχωση του σώματος αλλά και του προσώπου ήταν αγαπημένη συνήθεια τόσο των γυναικών και των αντρών. Έχουν βρεθεί ξυράφια θαμμένα με ανθρώπους σε τάφους αλλά και κάποια μεταλλικά τσιμπιδάκια που φαίνεται να χρησιμοποιούνταν ήδη την Πρώιμη Δυναστική Περίοδο. Ωστόσο υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν οι πρώτοι που ανακάλυψαν τη χρήση του κεριού αποτρίχωσης, το οποίο παρασκευαζόταν από θρυμματισμένα κόκκαλα πουλιών, λάδι, χυμό συκομορίου, θερμαινόταν και εφαρμοζόταν στο δέρμα.

Απεικόνιση σε τοίχο αρχαίων Αιγυπτίων γυναικών την ώρα του καλλωπισμού
Απεικόνιση σε τοίχο αρχαίων Αιγυπτίων γυναικών την ώρα του καλλωπισμού

Διαβάστε περισσότερα:

Αν και ο Ηρακλής είναι από τους σημαντικότερους και πιο γνωστούς ήρωες της ελληνικής μυθολογίας, λίγοι γνωρίζουν πως είχε έναν αδερφό και μάλιστα δίδυμο, τον Ιφικλή. Υπήρχε ωστόσο μία ιδιαιτερότητα: Ο Ηρακλής ήταν γιος του Δία που γεννήθηκε μετά την εξαπάτηση της Αλκμήνης για να κοιμηθεί μαζί του, ενώ ο Ιφικλής ήταν γιος της Αλκμήνης και του...

Στη σκανδιναβική μυθολογία πρωταγωνιστεί η έννοια της "Βαλχάλα¨, το μέρος όπου κατέληγαν οι ενδοξότεροι πολεμιστές όταν πέθαιναν στη μάχη και ο λόγος που οι "Βικινγκς" ήταν ένας ατρόμητος και αδίσταχτος πολεμικός λαός. Πώς όμως γινόταν η επιλογή των ηρώων για τη Βαλχάλα και τι ήταν η "Επέλαση των Βαλκυριών" που έχει εμπνεύσει από κόμικ μέχρι και...

Η Μεγάρα στην ελληνική μυθολογία ήταν πριγκίπισσα της Θήβας και πρωτότοκη κόρη του βασιλιά Κρέοντα. Λίγα είναι γνωστά για εκείνη πριν τον γάμο της με τον ημίθεο Ηρακλή αλλά η σημαντική ιστορία της αντιπροσωπεύει ένα συχνό αρχέτυπο της ελληνικής μυθολογίας: αυτή του αθώου θύματος που βρίσκει έναν τραγικό θάνατο.