Γιατί τα περισσότερα ιστορικά κανάλια στο Youtube τείνουν προς την ακροδεξιά;
Του Γεωργίου Βατατζή, διδάκτορα στο τμήμα ιστορίας στο Λουδοβίκειο-Μαξιμιλιάνειο-Πανεπιστήμιο του Μονάχου
Τα τελευταία χρόνια, το YouTube έχει γίνει μια από τις πιο δημοφιλείς πλατφόρμες για την εκμάθηση πολλών πραγμάτων αλλά και της ιστορίας. Ωστόσο, είναι ανησυχητικό ή έστω άδικο να σημειωθεί ότι πολλά από τα κανάλια που συζητούν ιστορικά θέματα τείνουν να κλίνουν προς τις ακροδεξιές ιδεολογίες. Αυτή είναι μια πολύ κοινή τάση, αφού σημαίνει ότι πολλοί θεατές εκτίθενται σε μια λοξή εκδοχή της ιστορίας που επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από πολιτικές προκαταλήψεις.
Λοιπόν, γιατί συμβαίνει αυτό και τι μπορούμε να κάνουμε για να προωθήσουμε μια πιο ισορροπημένη κατανόηση της ιστορίας;
Πρώτον, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η άνοδος των ακροδεξιών ιστορικών καναλιών στο YouTube δεν είναι ένα μεμονωμένο φαινόμενο. Είναι μέρος μιας ευρύτερης τάσης προς την πολιτικοποίηση της ιστορίας, η οποία έχει τροφοδοτηθεί από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τον πολλαπλασιασμό των εναλλακτικών πηγών μέσων ενημέρωσης. Αυτά τα κανάλια συχνά εκμεταλλεύονται ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα για να προωθήσουν μια πολιτική ατζέντα και πιο πολύ την ιδεολογία τους, αντί να παρέχουν μια πραγματική και αντικειμενική ανάλυση του παρελθόντος.
Ένας λόγος για τον οποίο τα ακροδεξιά κανάλια κυριαρχούν στην ιστορική πλευρά του YouTube είναι ότι έχουν αξιοποιήσει με επιτυχία μια εξειδικευμένη αγορά θεατών που αναζητούν εναλλακτικές αφηγήσεις που αμφισβητούν τα "mainstream" ιστορικά προφίλ. Αυτοί οι θεατές συχνά αισθάνονται απογοητευμένοι ή μπερδεμένοι από τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης και τον ακαδημαϊκό κόσμο που δεν ασχολείται με την εκλαίκευση και αναζητούν εναλλακτικές πηγές πληροφοριών που ευθυγραμμίζονται με τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, επειδή χρειάζονται να αισθάνονται ότι καταλαβαίνουν τον κόσμο γύρω τους. Τα ακροδεξιά ιστορικά κανάλια απευθύνονται σε αυτό το κοινό παρέχοντας μια απλουστευμένη και ιδεολογικά καθοδηγούμενη εκδοχή της ιστορίας που επιβεβαιώνει τις προκαταλήψεις τους και επικυρώνει την κοσμοθεωρία τους.
Επιπλέον, τα ακροδεξιά ιστορικά κανάλια χρησιμοποιούν συχνά συναισθηματικές εκκλήσεις και εντυπωσιακό περιεχόμενο για να τραβήξουν την προσοχή των θεατών. Βασίζονται σε τακτικές σοκ και σε θεωρίες συνωμοσίας για να δημιουργήσουν κλικ και προβολές, αντί να παρέχουν μια λεπτή και βασισμένη σε στοιχεία ανάλυση των ιστορικών γεγονότων. Αυτή η προσέγγιση καθιστά δύσκολο για άλλα κανάλια ιστορίας να ανταγωνιστούν, καθώς μπορεί να μην είναι τόσο προκλητικά ή εντυπωσιακά στο περιεχόμενό τους, αφού το να βασίζεσαι σε στοιχεία απαιτεί την αποστασιοποίηση από το γεγονός.
Οπότε, τι μπορούμε να κάνουμε για να προωθήσουμε μια πιο ισορροπημένη κατανόηση της ιστορίας στο YouTube; Πρώτον, πρέπει να υποστηρίξουμε και να προωθήσουμε κανάλια που παρέχουν μια τεκμηριωμένη και αντικειμενική ανάλυση των ιστορικών γεγονότων, αντί να προωθούν μια συγκεκριμένη πολιτική ιδεολογία. Αυτά τα κανάλια μπορεί να μην είναι τόσο εντυπωσιακά ή προκλητικά όσο τα ακροδεξιά κανάλια, αλλά προσφέρουν μια πιο λεπτή και ακριβή εκδοχή της ιστορίας.
Δεύτερον, πρέπει να ενθαρρύνουμε την κριτική σκέψη και τον γραμματισμό στα μέσα επικοινωνίας μεταξύ των θεατών. Πρέπει να διδάξουμε στους ανθρώπους πώς να εντοπίζουν και να αξιολογούν τις πηγές πληροφοριών και πώς να αναγνωρίζουν πότε μια ιστορική αναφορά βασίζεται σε πολιτική προκατάληψη και όχι σε ανάλυση που βασίζεται σε στοιχεία. Αυτό θα βοηθήσει τους θεατές να περιηγηθούν στο περίπλοκο τοπίο του ιστορικού περιεχομένου στο YouTube και να αναπτύξουν μια πιο ενημερωμένη και κριτική κατανόηση του παρελθόντος.
Τέλος, πρέπει να αμφισβητήσουμε άμεσα τα επιχειρήματα στα ακροδεξιά ιστορικά κανάλια και όχι να επιτιθέμεθα άκριτα εναντίον των δημιουργών. Πρέπει να τους κρίνουμε για τη διάδοση παραπληροφόρησης και την προώθηση πολιτικών προκαταλήψεων. Αυτό μπορεί να γίνει με την αναφορά και την επισήμανση περιεχομένου που είναι πραγματικά ανακριβές με σωστά δομημένα επιχειρήματα και με τη συμμετοχή σε εποικοδομητικό διάλογο με εκείνους που είναι ανοιχτοί στο να ακούσουν διαφορετικές απόψεις.
Συμπερασματικά, η κυριαρχία των ακροδεξιών αλλά και γενικά των ακραίων ιστορικών καναλιών στο YouTube είναι μια ανησυχητική τάση που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Πρέπει να προωθήσουμε μια πιο ισορροπημένη και ακριβή κατανόηση της ιστορίας σε αυτήν την πλατφόρμα και να ενθαρρύνουμε τους θεατές να σκέφτονται κριτικά και να αξιολογούν τις πηγές πληροφοριών. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να βοηθήσουμε να διασφαλίσουμε ότι το ιστορικό περιεχόμενο στο YouTube βασίζεται σε ανάλυση που βασίζεται σε στοιχεία και όχι σε πολιτικές προκαταλήψεις.